Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ Δ.ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

 Το παρόν κείμενο αποτελεί τον σκελετό της ομιλίας του Δ.Μιχαλόπουλου στην παρουσίαση του βιβλίου Χρυσός και Εργασία στη Παλαιά Βουλή, 18/12/2011

Κύριε Βουλευτά,

Κυρίες καὶ Κύριοι,

          Κατ’ἀρχὴν εὐχαριστῶ ὅλους σας γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ μοῦ κάνατε: ἤλθατε σήμερα, χρονιάρα μέρα, στὴν ἐκδήλωση γιὰ τὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου ποὺ μετέφρασα. Καὶ ἐπειδὴ σέβομαι καὶ τὸν χρόνο σας ἀλλὰ καὶ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἤδη ἀρχίσαμε νὰ γιορτάζουμε, σᾶς διαβεβαιῶ ὅτι δὲν θὰ ἔκανα κατάχρηση τόσο τῆς ὑπομονῆς σας ὅσο καὶ τῆς φιλοξενίας ποὺ γενναιόφρονα μᾶς παρέχει ἡ διεύθυνση τοῦ θαυμάσιου αὐτοῦ κτηρίου, ἐὰν δὲν ἤμουνα βέβαιος πὼς στὸ βιβλιαράκι μου αὐτὸ βρίσκεται κάτι πολὺ καλὸ ὄχι μόνο γιὰ τὴν Πατρίδα μας μὰ γιὰ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη.

          Πρὶν ἀπὸ λίγες ἑβδομάδες, ἕνας παλιὸς πανεπιστημιακὸς δάσκαλος ποὺ τώρα, σὲ προχωρημένη ἡλικία, περιβάλλεται ἀπὸ γενικευμένο σεβασμὸ φίλων καὶ μαθητῶν του, ἔκανε –καὶ μάλιστα στὸ ἴντερνετ- τὴν ἀκόλουθη δήλωση: Τὰ κοινωνικὰ προβλήματα εἶναι ἄλυτα. Πάντα θὰ ὑπάρχουνε παράπονα – καὶ στεναγμοὶ καί, γενικῶς, δεινὰ θὰ μποροῦσε νὰ προσθέση κανεὶς ποὺ προερχονται ἀπὸ αἰτίες οἰκονομικὲς κατὰ βάση. Παραδόξως, στὴν ἴδια διαπίστωση κατέληξαν καὶ ἄλλοι πού, μάλιστα, θυσιάστηκαν προκειμένου νὰ προσφέρουνε λύση στὰ δεινὰ τῶν ἀνθρώπων. Σᾶς ὑπενθυμίζω ἐδῶ τὸν λοχία ποὺ εἶχε ὀργανώσει, κατὰ τὸν Μεσοπόλεμο,  τὴν ἀπόδραση τῶν ἔγκλειστων στὶς φυλακὲς Συγγροῦ κομμουνιστῶν ἡγετῶν. Σύμφωνα μὲ μία ἐκδοχή, δὲν θέλησε νὰ καταφύγη στὴ Σοβιετικὴ Ἕνωση καὶ αὐτοκτόνησε στὸ Σούνιο, ἀφήνοντας γραπτὴ τὴν ἑξῆς δήλωση: Πεθαίνω γιὰ τὴ σοσιαλιστικὴ ἰδέα, ἂν καὶ πιστεύω πώς, ἐὰν ἐπικρατήση, ὁ κόσμος καὶ πάλι θὰ ἔχη παράπονα. Ἤ, γιὰ νὰ πᾶμε ἀκόμα πιὸ παλιά, σᾶς θυμίζω τί εἶπε ἕνας μεγάλος Φιλέλληνας, ποὺ σκοτώθηκε στὴ μάχη τοῦ Πέτα, τὸ 1822: Εἶχε τὴν προαίσθηση τοῦ θανάτου του καὶ τὴν παραμονὴ τῆς μάχης εἶπε στοὺς φίλους του: Χρόνια ὁλόκληρα πολεμάω κατὰ τῶν τυράννων, ἀλλὰ μόνο γιὰ ἕνα πρᾶγμα εἶμαι πιὰ βέβαιος· πουθενὰ κάτω ἀπὸ τὸν ἥλιο δὲν ὑπάρχει τόπος χωρὶς στεναγμούς.

          Μετὰ ἀπὸ αὐτά, δὲν ἰσχυρίζομαι πὼς τὸ τέλος αὐτῆς τῆς διαχρονικῆς τραγωδίας ἔγκειται στὸ βιβλιαράκι ποὺ σήμερα σᾶς παρουσιάζουμε. Εἶμαι βέβαιος ὅμως ὅτι, ἐὰν τηρηθοῦνε οἱ κανόνες ποὺ σὲ αὐτὸ περιγράφονται, τὰ δεινὰ τὰ δικά μας καὶ τῶν παιδιῶν μας θὰ μειωθοῦνε κατὰ πολύ. Καὶ σπεύδω νὰ ἐξηγηθῶ:

          Ἡ βασικὴ αἰτία τῆς κοινωνικῆς ἀναταραχῆς ποὺ διατρέχει τοὺς αἰῶνες καὶ τὶς χιλιετίες ἔγκειται στὸ ὅτι ἡ πηγὴ τοῦ πλούτου εἶναι τελείως διαφορετικὴ ἀπὸ τὴ βάση  τοῦ πλούτου. Ἐνῶ, δηλαδή, πηγὴ τοῦ πλούτου εἶναι ἡ ἐργασία, βάση τοῦ πλούτου ἦταν καὶ παραμένει τὸ χρυσάφι, ἡ κτήση τοῦ ὁποίου ὅμως δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ἐργασία. Θεωρητικῶς, ἐφόσον δουλεύει κανείς, μπορεῖ νὰ ἀγοράσει χρυσάφι καί, ἔτσι, νὰ γίνη πλούσιος. Αὐτὸ ὅμως διαστρεβλώνεται τόσο πολὺ στὴν πράξη, ὥστε τὶς ἀνὰ τοὺς αἰῶνες κοινωνικὲς καταστάσεις μία καὶ μόνη βεβαιότητα τὶς διέπει: Ὅποιος δουλεύει ποτὲ δὲν γίνεται πλούσιος. Γιατί; Ἐξ αἰτίας μιᾶς πραγματικότητας τόσο φανερῆς, ποὺ τελικῶς παύει νὰ γίνεται ἀντιληπτή. Ἐφ’ὅσον ἡ πηγὴ καὶ τὸ μέτρο τοῦ πλούτου δὲν ταυτίζονται, τότε, μπορεῖ κανεὶς νὰ εἶναι πλούσιος, ἐφ’ὅσον δὲν δουλεύει - ἀρκεῖ νὰ ἔχη χρυσάφι. Καὶ τὸ -ἀπολύτως λογικὸ- συμπέρασμα εἶναι: Ἐὰν κανεὶς θέλει νὰ εἶναι πλούσιος, εἶναι πολὺ καλλίτερα, ἀντὶ νὰ δουλεύη, νὰ ψάξη νὰ βρῆ ἤ, ἔστω, νὰ ἁρπάξη χρυσάφι. Καὶ τὸ ἐπίσης λογικὸ συμπέρασμα, ποὺ πλήρως ἐφαρμόζεται εἰδικὰ στὶς ἡμέρες μας: Καλλίτερα κανεὶς νὰ κάνη κομπίνες παρὰ νὰ ἐργάζεται.

          Σᾶς τὸ ξαναλέω: Αὐτὰ τὰ εἶχε ἐπισημάνει ἤδη ὁ Ἀριστοτέλης. Καὶ ἐπειδὴ μπορεῖ κάποιοι μπορεῖ νὰ ἔχουνε λησμονήσει τί εἶχε πεῖ ὁ ἀρχαῖος σοφός, σᾶς τὸ ὑπενθυμίζω ἐδῶ: α) Τὸ χρῆμα ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐργασία εἶναι πάντοτε περιωρισμένο· β) τὸ χρῆμα ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν κερδοσκοπία εἶναι πάντοτε ἀπεριόριστο· γ) τὸ ἀπεριόριστο χρῆμα ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν κερδοσκοπία ὁδηγεῖ σὲ καταστάσεις ὅπως ἐκεῖνες τοῦ Μίδα τοῦ ἀρχαίου: Ὅπως θὰ θυμᾶστε ἀπὸ τὸ σχολεῖο, ὅ,τι ἄγγιζε γινότανε χρυσὸς – μὲ ἀποτέλεσμα τελικῶς νὰ μὴ ἔχη τί νὰ φάη καὶ νὰ κινδυνεύη νὰ πεθάνη ἀπὸ τὴν πείνα. Αὐτὰ δηλαδὴ ποὺ βιώνουμε ἀκριβῶς σήμερα: Ἐξαθλίωση καὶ κατάσταση λιμοῦ μέσα σὲ ἀτμόσφαιρα γενικευμένης ἀφθονίας.

          Γιὰ νὰ μὴ σᾶς κουράζω ὅμως μὲ παραδείγματα ἀπὸ τοὺς Ἀρχαίους, θὰ σᾶς φέρω ἕνα παράδειγμα ἀπὸ τὴ Νεώτερη Ἱστορία – καὶ μάλιστα τὴν Παγκόσμια. Ἂν καὶ τὸ θέμα αὐτὸ δὲν ἔχει γίνει ἀντικείμενο συστηματικῆς ἔρευνας, θεωρεῖται πὼς ἡ ἐπιβολὴ τοῦ χρυσοῦ ὡς μέτρο πλούτου ὁλοκληρώθηκε περὶ τὰ τέλη τοῦ Μεσαίωνα. Ἔτσι, οἱ Ἱσπανοί, στὴν πατρίδα τῶν ὁποίων ἐπικρατοῦσε, λόγω τῆς μακροχρόνιας  μουσουλμανικῆς κυριαρχίας, ἀτμόσφαιρα κοινωνικῆς ἀθλιότητας, ρίχτηκαν στὶς θάλασσες γιὰ νὰ βροῦνε «χῶρες μὲ χρυσάφι» καὶ νὰ πλουτίσανε ἄκοπα. Τὶς βρήκανε τὶς χῶρες αὐτὲς – κυρίως στὴ Λατινικὴ Ἀμερική. (Ὑπενθυμίζω ἐδῶ ὅτι ἀπὸ τὰ ἀργυρωρυχεῖα τοῦ Potosí, στὴ Βολιβία, ἔβγαινε τὸ ἀσήμι μὲ τὸ ὁποῖο κοβόντουσαν τὰ ἀσημένια τάλληρα, τὰ ὁποῖα οἱ Ἕλληνες ναυτικοὶ τῆς Τουρκοκρατίας τὰ σημειώνανε μὲ δύο γραμμὲς [τὶς στῆλες τοῦ Ἡρακλέους, ἔμβλημα τῆς Ἱσπανικῆς μοναρχίας] καὶ ἕνα 5 [=τάλληρο]· καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴ συντομογραφία προέκυψε τὸ τωρινὸ σύμβολο τοῦ δολλαρίου τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν.) Καὶ τελικῶς τί ἔγινε; Οἱ Ἱσπανοὶ διαβρώθηκαν ἀπὸ τὴ διαφθορά, οἱ Ἰνδιάνοι ἐκφυλίστηκαν καὶ καταστράφηκαν καὶ τὸ σύνολο τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς βυθίστηκε σὲ μιὰ ἀθλιότητα ἀπὸ τὴν ὁποία οὔτε τώρα, στὶς ἡμέρες μας, δὲν μπορεῖ νὰ βγῆ. Ἀντίθετα οἱ Ἄγγλοι ποὺ κατέκτησαν σὲ βάρος τῶν Ἱσπανῶν καὶ τῶν Γάλλων τὴ Βόρεια Ἀμερική, ὄχι γιὰ νὰ βροῦνε χρυσάφι ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀξιοποιήσουνε πραγματικές, οὐσιαστικὲς πλουτοπαραγωγικὲς πηγές, φτιάξανε τὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες οἱ ὁποῖες, παρὰ τὶς διαβεβαιώσεις τοῦ Μάο Τσὲ-τοὺνγκ φέρ’εἰπεῖν πὼς δὲν εἶναι παρὰ «τίγρη μὲ χάρτινα πόδια» ἐξακολουθεῖ ἡ ἐν λόγῳ τίγρη νὰ στέκεται ὄρθια καὶ νὰ μᾶς καταδυναστεύη. Ἐξ οὗ καὶ τὸ ἀξίωμα: Σὲ τελικὴ ἀνάλυση, πάντα τὸ σίδερο, δηλαδὴ γενικῶς τὸ χρήσιμο,  νικάει τὸν χρυσὸ, δηλαδὴ τὸ κατ’ἐξοχὴν ἄχρηστο.

* * *

Κυρίες καὶ Κύριοι, ἐπακόλουθο τῆς κυριαρχίας τοῦ χρυσοῦ στὸν οἰκονομικὸ βίο τῶν ἀνθρώπων εἶναι καὶ ὅτι ποτὲ οἱ ἄνθρωποι δὲν ἀκοῦνε τὴ φωνὴ τῆς λογικῆς· ἀκοῦνε πάντοτε τὴ φωνὴ τῆς ἰσχύος. Αὐτὰ ποὺ σήμερα σᾶς λέω ἐδῶ -καὶ τὰ ὁποῖα περιέχονται στὸ βιβλιαράκι μου- τὰ λένε καὶ τὰ ξαναλένε ἀπὸ τὴ βαθειὰ ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα σοφοί, ἅγιοι καὶ ἥρωες. Δὲν βαρυέσαι!  Ποιὸς τοὺς ἀκούει; Αὐτοὶ τὰ λένε – καὶ αὐτοὶ τὰ ἀκοῦνε. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος π.χ. τὸ εἶπε ξεκάθαρα· πιὸ καθαρὰ δὲν γινόταν: Εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω. Δὲν βαρυέσαι... Ποιὸς τὸν ἄκουσε τὸν Ἀπόστολο Παῦλο; Ὁ Χριστὸς στὸ μεταξὺ εἶχε δώσει καὶ κοινωνικοπολιτικὸ περιεχόμενο σὲ αὐτὸ τὸ ἀξίωμα: Εὐκοπώτερον γάρ ἐστιν κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ῥαφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελθεῖν. Καὶ πάλι: Δὲν βαρυέσαι! Ποιὸς τὸν ἀκούει τὸν Χριστό, ποὺ σὲ λίγο ξαναγεννᾶται; Μπορεῖ οἱ πλούσιοι νὰ μὴ μπαίνουνε στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἔχουνε μπεῖ στὴ δικὴ μας τὴν Πατρίδα μὲ τὸ ΔΝΤ καὶ τὴν τρόικα, μᾶς ἀφήνουνε χωρὶς δουλειὰ, καταστρέφουνε μὲ τὴν ἀνεργία, τὴ συνακόλουθη καταρράκωση τῶν ἐλπίδων  καὶ τελικῶς  τὰ  ναρκωτικὰ τὰ παιδιά μας, μᾶς ρημάζουνε στοὺς φόρους καὶ τὰ χαράτσια –καί, ἐξυπακούεται, κυκλοφοροῦνε μὲ μεγάλη ἄνεση καὶ μὲ σμῆνος μπράβων ποὺ διαφυλάττουνε τὴν ‘πολύτιμη’ ὕπαρξή τους.

          Ὑπάρχει λύση; Βεβαίως!  Ὅ,τι περιγράφεται στὶς λίγες σελίδες ποὺ συναποτελοῦνε αὐτὸ τὸ μικρὸ βιβλίο. Σύνδεση τοῦ πλούτου, δηλαδὴ τοῦ νομίσματος, μὲ τὴν ἐργασία καὶ ὄχι μὲ τὸ χρυσάφι. Καὶ τοῦτο ἐπιβάλλεται ἰδιαιτέρως στὶς μέρες μας, γιατὶ ἡ κατάσταση φτάνει πιὰ στὸ ἀπροχώρητο: Ὅ,τι πολύτιμο ὑπάρχει, χρυσάφι, ἀσήμι, πολύτιμες πέτρες, τὸ ἁρπάζουνε οἱ «τραπεζίτες τοῦ θεοῦ», ποὺ λέει καὶ ὁ Σπῦρος Χατζάρας (γιὰ αὐτὸ καὶ ἡ Ἀθήνα ἔχει γεμίσει μὲ ‘καταστήματα’ ποὺ ἀγοράζουνε τὰ κοσμήματα τῶν γονιῶν καὶ τῶν γιαγιάδων μας δίνοντας σὲ ἀντάλλαγμα χαρτονομίσματα ποὺ κανεὶς πιὰ  δὲν γνωρίζει κατὰ πόσον ἀξίζουνε κάτι) καὶ σὲ λίγο οἱ ἀπογυμνωμένοι καὶ ἐξαθλιωμένοι λαοὶ θὰ εἶναι τελείως ἕρμαιο αὐτῶν ποὺ δὲν διστάσανε νὰ ἁρπάξουνε ἀκόμη καὶ τὸ χρυσάφι τοῦ Fort Knox.

Μία λύση ὑπάρχει σὲ ὅλα αὐτά: Ἐπιστροφὴ σὲ νόμισμα ποὺ νὰ ἐλέγχεται ἀπὸ τὸ Ἔθνος καί, στὴ συνέχεια, σύνδεση τοῦ νομίσματος αὐτοῦ μὲ τὴν ἐργασία καὶ τὴν παραγωγή. Μὴ ξεχνᾶτε βασικὸ κανόνα τῆς οἰκονομικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς: Θέσεις ἐργασίας δημιουργεῖ ὄχι τὸ ἄχρηστο χρυσάφι ἀλλὰ ἡ ἐργασία – καὶ μόνον αὐτή.

Στὴν Ἑλλάδα δὲν πρωτοεκδηλώθηκε ἡ κρίση ποὺ τώρα πιὰ ἐξαπλώνεται σὲ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη; Ὡραῖα! Νὰ ἀρχίση ἀπὸ ἐδῶ ἡ ἀνάκαμψη. Νὰ κάνουμε -μὲ τὸν δικό μας τρόπο, ἐννοεῖται- τὴν κρίση εὐκαιρία καὶ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ παράσιτα ποὺ κυριολεκτικῶς πιὰ μᾶς ρουφᾶνε τὸ αἷμα. Καὶ γιὰ τὸ κατορθώσουμε αὐτό, πρέπει νὰ κάνουμε πρῶτα ἀπὸ ὅλα βῆμα ψυχολογικό: Νὰ διώξουμε ἀπὸ μέσα μας τὸν φόβο. Νὰ μὴ ἀφήνουμε, μὲ  λίγα λόγια, νὰ συνεχίσουνε νὰ μᾶς ἐξαπατοῦνε οἱ ἀπατεῶνες ποὺ ἀποδεδειγμένως μᾶς φέρανε σὲ αὐτὴν τὴν κατάσταση.

Τί σημαίνουνε ὅλα αὐτά; Σημαίνουνε κατάλυση τοῦ τωρινοῦ πολιτικοῦ καθεστῶτος καὶ παγίωση ἄλλου, πραγματικῶς ἐθνικοῦ. Καὶ τοῦτο, διότι μόνο ἕνα πραγματικῶς ἐθνικὸ καθεστὼς θὰ μπορέση νὰ ἐξαλείψη τὸν τύπο ἀνθρώπου ποὺ δίνει τὸν τόνο στὶς σημερινὲς καταστάσεις. Πρέπει ἀντὶ γιὰ ἄτομα ποὺ μονίμως καὶ συνειδητῶς ψεύδονται, ποὺ εἶναι σταθερῶς ἀνίκανα νὰ μοιράσουνε δυὸ γαϊδουριῶν ἄχερα, πού, στὴν καλλίτερη ἔστω περίπτωση, δὲν ἔχουνε συναίσθηση τῆς καταστροφῆς ποὺ προκαλοῦνε, νὰ ἀναλάβουνε τὴν ἐξουσία ἄνθρωποι· καὶ ὅταν λέω ἄνθρωποι ἐννοῶ ἀνθρώπους ἐργατικοὺς κατὰ πρῶτο καὶ κύριο λόγο, ποὺ δηλαδὴ ἔχουνε δουλέψει συστηματικῶς στὴ ζωή τους, πού, κατά συνέπεια, ἀποφεύγουνε τὸ ψέμα καὶ οἱ ὁποῖοι ἔχουνε ρίζες  στὸν τόπο μας καὶ παρελθὸν γνωστὸ στὴν Πατρίδα.

Σήμερα μᾶς κυβερνᾶνε ἀπατεῶνες γιὰ τοὺς ὁποίους ἡ ἀλήθεια καὶ τὸ ψέμα εἶναι ἕνα καὶ τὸ αὐτό. Θυμηθῆτε τί ἔγινε μὲ τὸν Strauss-Kahn. Τὴ μιὰ μέρα τὸν πηγαίνανε γιὰ Πρόεδρο τῆς Γαλλίας, τὴν ἄλλη, ἐπειδὴ ὑπαινίχθηκε ὅτι τὸ χρυσάφι τοῦ Fort Knox ἔχει γίνει τῆς ἀναλήψεως, τὸν βάλανε στὴ φυλακὴ καὶ τὴν παράλλη, μόλις κατάλαβαν ὅτι στὸ ἑξῆς θὰ κατάπινε τὴ γλῶσσα του, τὸν ἀθωώσανε ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνοις.

Σᾶς ἐρωτῶ λοιπόν: Τί ἐμπιστοσύνη μπορεῖ κανεὶς νὰ ἔχη σὲ αὐτούς; Τί ἱκανότητες ἔχουνε ἀποδείξει πὼς πραγματικὰ ἔχουνε ὁ Σαρκοζὺ (ἐπίθετο καταφανῶς οὑγγρικὸ καὶ ὄχι βέβαια γαλλικό), ἡ Μέρκελ, ὁ Μπαρρόζο καὶ ἐκεῖνος ὁ ἄλλος ὁ ἀνεξιχνίαστης καταγωγῆς Βὰν Ρομπάι; Ἀπὸ ποῦ κρατάει ἡ σκούφια τους; Τί σπουδάσανε; Τί κάνανε;

Καὶ ξαναρωτάω: Τί μπορεῖ κανεὶς νὰ περιμένει ἀπὸ αὐτούς;

Καὶ ὅσο γιὰ μᾶς, ἕνα εἶναι τὸ αἰτούμενο – εἰδικὰ μέρες ποὺ ἔρχονται:

Γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς, εἶπε ὁ Χριστὸς πού, σὲ λίγες μέρες, ξαναέρχεται στὸν κόσμο μας.

Δὲν νομίζετε ὅτι φτάνει ἡ ὥρα ἐπιτέλους νὰ Τὸν ἀκούσουμε;