ΤΡΕΙΣ ΣΕΚΤΕΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Γράφει ο Ιωάννης Αυξεντίου

To κτήριο της Σχολής της Φρανκφούρτης

Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, του πρώτου πολέμου της γνωστικής γεωπολιτικής, η Ευρώπη είχε μεταμορφωθεί. Μία αυτοκρατορία (Αυστροουγγαρία) είχε σβήσει και τη θέση της είχαν πάρει νέες κρατικές οντότητες, η Τσαρική Ρωσία είχε βυθιστεί στο χάος της επανάστασης και εκατομμύρια νέων Ευρωπαίων είχαν σκοτωθεί σε μια άσκοπη σύγκρουση. Παρά ταύτα, και παρά το γεγονός ότι πλείστοι εκ των ανδρών που καταλάμβαναν τα έδρανα των διαφόρων κοινοβουλίων της Ευρώπης ήταν μέλη μασονικών στοών, οι θεσμοί των κοινωνιών και οι ίδιες οι κοινωνίες παρέμεναν, σε γενικές γραμμές, ως προς τα ήθη και τους κανόνες, παραδοσιακές. Oι χριστιανικοί πυλώνες του οικοδομήματος δεν είχαν καταρρεύσει πλήρως. “Άλλοι” όμως, είχαν αποφασίσει ότι το μέλλον θα έπρεπε να είναι διαφορετικό… 

Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, συγκριμένοι ελιτίστικοι κύκλοι ανέπτυξαν μία παραβατική  πνευματική δράση, η οποία καθόρισε τις κοινωνικές, πολιτιστικές και πνευματικές εξελίξεις της Δύσης. Αυτές οι ελιτίστικες ομάδες εμφανίστηκαν σε διάφορες χώρες, όμως εμείς θα αναφερθούμε ειδικά σε τρεις από αυτές που ξεκίνησαν από τη Γερμανία του μεσοπόλεμου.

Όταν ο Gershom Scholem (1897 –1982), πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών του Ισραήλ  επισκέφθηκε το Αμβούργο το 1932, έκανε μία δήλωση για τις πολιτιστικές δραστηριότητες των Εβραίων διανοουμένων της Γερμανίας, που η σημαντικότητα της δεν έχει πλήρως κατανοηθεί και αξιοποιηθεί όσο θα έπρεπε: «Τις τρεις ομάδες, οι οποίες κινούνταν η μία γύρω από τη βιβλιοθήκη Warburg, η άλλη γύρω από το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας του Μαξ Χοκχάϊμερ [Σχολ. Φρανκφούρτης] και η τρίτη που ήταν οι μετα-φυσικοί μάγοι γύρω από τον Όσκαρ Γκόλντμπεργκ, τις χαρακτήριζα ως τις τρεις πιο αξιοσημείωτες ιουδαϊκές σέκτες που είχαν παράξει οι Ιουδαίοι της Γερμανίας.» (το πλήρες κείμενο εδώ).

O  Scholem, χρησιμοποιώντας τον όρο “σέκτα”, υπονοεί τον γνωστικό-αιρετικό χαρακτήρα αυτών των τριών ομάδων. Όσον αφορά τη  Σχολή της Φρανκφούρτης, είχαμε γράψει σε ένα προηγούμενο  άρθρο του Θεόδοτου πως:  «Η δραστηριότητα τού Ινστιτούτου άρχισε με θεματολογία χαρακτηριστική της γνωστικής διαλυτικής (dissolution) σκέψης:

1.Τήν αποπροσωποποίηση-απομορφοποίηση του “Όλου”, δηλαδή, το αντίθετο της πλατωνικής και χριστιανικής εσχατολογίας.

2. την επιστροφή στη μητριαρχική κοινωνία (Bachofen), με την έννοια της επικράτησης του θηλυκού στοιχείου (η Αnima στον C.G.Jung). 

3. Το κτύπημα της οικογένειας σαν “καταπιεστικού θεσμού”. 

4. Την απόρριψη της έννοιας της ιεραρχίας στις κοινωνικές δομές

 και 

5. Την απαλλαγή της σεξουαλικότητας απ’ την “τυραννία της γεννητικότητας” και την επιστροφή της σε καταστάσεις “διεστραμμένες– πολυμορφικές” (Marcuse).» 

Μέσα λοιπόν από αυτές τις θεωρίες ξεπήδησε η μάστιγα της “πολιτικής ορθότητας”, η οποία σήμερα καθιερώνει το παραβατικό στοιχείο των κοινωνιών και η κρατική (αριστερή ή φιλελεύθερη) νομοθεσία  το  προστατεύει.    

Όμως τώρα ας έλθουμε στην δεύτερη σέκτα, η οποία έχει και αυτή εξαιρετικό ενδιαφέρον, μια που δημιούργησε ένα ιδιαίτερο πνευματικό ρεύμα μεταξύ των διανοουμένων καθ’ όλη την διάρκεια του 20ου αιώνα. Ο Abraham Moritz Warburg (1866-1929) μέλος της γνωστής οικογένειας των Εβραίων  τραπεζιτών που εγκαταστάθηκαν στη Γερμανία τo 17ο αιώνα, μάλλον είδε τον εαυτό του ως έναν νέο Cosimo de' Medici: ο ευγενής τραπεζίτης της Ουμανιστικής-Αναγεννησιακής Φλωρεντίας από τον  Οίκο των Μεδίκων, ο οποίος χρησιμοποίησε την ισχύ και τον πλούτο του για να προωθήσει τον Ερμητισμό, την αστρολογία, το νέο-πλατωνικό μυστικισμό και γενικότερα αυτό που ονομάστηκε  Αναγεννησιακή μαγεία. Πράγματι, ο  A. Warburg το 1920 ίδρυσε στο Αμβούργο  το  Warburg Institute https://it.wikipedia.org/wiki/Warburg_Institute το οποίο εξωτερικά εμφανιζόταν ως ένα κέντρο έρευνας και μελέτης της κλασικής αρχαιότητας και του Αναγεννησιακού πολιτισμού. Στην πραγματικότητα, όπως γράφει ο γνωστός ιστορικός Nicholas Goodrick-Clarke οι στόχοι του ινστιτούτου ήταν πιο απόκρυφοι: 

«Η ακαδημαϊκή μελέτη του δυτικού εσωτερισμού υπήρξε πρωτοποριακή στις αρχές του 20ου αιώνα από τους ιστορικούς  του αρχαίου κόσμου και της ευρωπαϊκής Αναγέννησης. Αυτές οι μελέτες αναγνώρισαν την επίδραση που οι προ-χριστιανικές και ανορθολογικές σχολές σκέψης εξάσκησαν πάνω στην ευρωπαϊκή κοινωνία και την κουλτούρα, και ότι αυτή η επίδραση άξιζε την ακαδημαϊκή προσοχή. Ένα από τα κέντρα-κλειδιά αυτού του ενδιαφέροντος ήταν το ινστιτούτο Warburg του Λονδίνου (το 1933 μεταφέρθηκε από το Αμβούργο στο Λονδίνο) όπου μελετητές όπως η Frances  Yates, ο Edgar Wind, ο Ernst Cassirer, ο D.P. Walker κλπ άρχισαν να υποστηρίζουν ότι η εσωτεριστική σκέψη είχε μία μεγαλύτερη επίδραση πάνω στην Αναγεννησιακή κουλτούρα από ό,τι ήταν προηγουμένως  αποδεκτό. Ειδικά οι εργασίες της Yates αποτέλεσαν ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης για τα μοντέρνα διδακτορικά πάνω στον εσωτερισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μία μεγαλύτερη  επίγνωση της επίδρασης που είχαν οι εσωτεριστικές ιδέες πάνω στην σύγχρονη επιστήμη.» (δείτε εδώ)

Βλέπουμε λοιπόν, ότι την ίδια περίοδο που δρούσε η Σχολή της Φρανκφούρτης και παρήγαγε θεωρίες και πρακτικές σε  κοινωνιολογικό επίπεδο, αυτή η δεύτερη γνωστική-συγκριτιστική σέκτα έθετε τις βάσεις για ένα ελιτίστικο-ακαδημαϊκό ρεύμα με σαφείς αντι-χριστιανικές αποχρώσεις, το οποίο στόχευε στη δημιουργία μιας “υψηλού επιπέδου ερμητικής διανοητικής κουλτούρας” 

 .
Η τρίτη σέκτα, στην οποία αναφέρεται ο Gershom Scholem, είναι η ομάδα γύρω από τον Ιουδαίο Oskar Goldberg. Αυτός δημιούργησε ένα γνωστικό σύστημα βασισμένο πάνω στη “βιολογική  Καμπάλα”, μιλούσε για τη “μαγική δύναμη” της βιολογίας και αμφισβήτησε την αυξανόμενη (εκείνη την εποχή) φυλετική αντίληψη του κράτους. Ισχυρίστηκε ότι «ο εβραϊκός λαός βρισκόταν σε μεταφυσική αποστολή για να νικήσει το “ρατσιστικό βασίλειο”» (αν κρίνουμε από τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες του σήμερα, μάλλον αυτή η “μεταφυσική αποστολή” εξετελέσθη...). Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τις δραστηριότητες αυτής της σέκτας, αν και επηρέασε Ευρωπαίους συγγραφείς, όπως για παράδειγμα, τον Τόμας Μαν.

Νομίζω ότι, τώρα πλέον, μία ιδέα για το πώς δημιουργούνται τα αιρετικά πνευματικά κινήματα μέσα στις κοινωνίες  αλλά και μέσα  στον ακαδημαϊκό κόσμο, την έχουμε αποκτήσει. Επίσης κατανοήσαμε με ποια όπλα διεξάγεται ο λεγόμενος “Πολιτιστικός Πόλεμος” (Culture War).

 

Cain Fleeing from the Wrath of God, William Blake

Τελειώνοντας, πρέπει να κάνουμε μία σημαντική επισήμανση όσον αφορά την καθαρά πολιτική έκφραση  αυτού  του αιρετικού –παραβατικού πνεύματος, το οποίο  εισέβαλε  στις  δυτικές κοινωνίες πριν μερικούς αιώνες. Μέσα από παρόμοιους κύκλους σαν και αυτούς που προαναφέραμε, προέρχεται και ο ραβίνος Jacob Taubes (1923 –1987) ο πολιτικά αριστερός καθηγητής του πανεπιστημίου του Harvard, ο οποίος  ομολογεί  την πραγματική φύση της αριστεράς και τον έρωτα της για το παραβατικό, για το κατώτερο:  

«Και...το ότι εδώ δεν πρόκειται για μία παραξενιά της γνώσης, αλλά για ένα βασικό στοιχείο της  γνωστικής εξέγερσης (όπως γενικά λέγεται το ριζικό ΠΑΘΟΣ της επανάστασης) φαίνεται καθαρά από τη σύγκριση με τις σύγχρονες τάσεις που διεκδικούν τον όρο «αριστερά» - παρόλο που, ή μάλλον ακριβώς διότι σε όλες τις γλώσσες αυτός ο όρος έχει μία δυσοίωνη και αρνητική έννοια. Είναι αυτονόητο ότι δεν [είναι λόγω] εξωτερικών και τυχαίων αιτίων, όπως για παράδειγμα η θέση των εδράνων στο κοινοβούλιο, που τα σύγχρονα ρεύματα διάλεξαν για τον εαυτό τους το λάβαρο της αριστεράς. Το κάνουν διότι δέχονται θετικά όλα αυτά που ο κόσμος απορρίπτει σαν αριστερά ακριβώς με την γρουσούζικη(δυσοίωνη) έννοια  που έχει ο όρος.»

 (σελ. 39 [μία εξαιρετικά σημαντική δήλωση από έναν ακαδημαϊκό για τον οποίο ο Εric Voegelin είχε αναφωνήσει: «συνάντησα έναν πραγματικό γνωστικό!»].

Στις παραπάνω φράσεις λοιπόν, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο πραγματώνεται η αρχαία γνωστική επιδίωξη για την ανατροπή της Δημιουργίας, για τη μετατροπή του Κόσμου (=τάξη) σε Άκοσμο (αταξία).

Έτσι λοιπόν, για το μυημένο στην “αριστερή οδό”, ο πρώτος στίχος  του ύμνου της κομμουνιστικής διεθνούς, “Εμπρός της γης οι κολασμένοι…”, προσλαμβάνει μία έννοια βαθύτερη και εντελώς διαφορετική από εκείνη που αντιλαμβάνεται ο απλός προλετάριος… Είναι φανερό πλέον ότι στην εποχή μας, αυτό το στίχο (με την προαναφερθείσα εσωτερική έννοια του) τον  έχει  υιοθετήσει  όλο  το  δυτικό establishment…

Σημειώσεις: 

Α) Την ίδια περίπου περίοδο που ο Abraham Moritz Warburg φρόντιζε το ινστιτούτο του, οι αδελφοί του  Max, Felix και Paul είχαν άλλες περίεργες ενασχολήσεις…
Β) Διαβάστε το εξής πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.