(ΕΣΗΕΑ, Παρασκευή, 11 Νοεμβρίου 2011.)
Δημήτρη Μιχαλόπουλου
Κυρίες
καὶ Κύριοι,
Ἀγαπητὲ
Σπύρο,
Ἡ
ζωή μας εἶναι γεμάτη ἐκπλήξεις· αὐτὸ σημαίνει ὅτι εἶναι ἐλάχιστα αὐτὰ γιὰ τὰ
ὁποῖα μποροῦμε νὰ εἴμαστε βέβαιοι. Κάτι
λοιπὸν γιὰ τὸ ὁποῖο ἐγὼ εἶμαι πιὰ βέβαιος εἶναι πὼς ὁ Θεὸς ἔχει χιοῦμορ· καὶ
σπεύδω νὰ σᾶς τὸ ἀποδείξω.
Α)
Ἐὰν κάποιος, στὴ δεκαετία τοῦ 1980, μοῦ προέλεγε ὅτι σήμερα, τὸ ἔτος 2011, θὰ ἤμουνα ὄχι ἁπλῶς συμμαχητὴς τοῦ Σπύρου
Χατζάρα ἀλλὰ φίλος καὶ περίπου συνοδοιπόρος του, θὰ τὸν θεωροῦσα τρελλό. Καὶ
ὅμως... νά ποὺ βρίσκομαι ἐδῶ, γιὰ νὰ συμβάλω στὴν παρουσίαση αὐτοῦ τοῦ πολὺ
σημαντικοῦ βιβλίου.
Β)
Ὅπως συνήθως γίνεται, τὸ βιβλίο ποὺ ἀπόψε σᾶς παρουσιάζουμε ἔπρεπε νὰ εἶχε
γραφῆ ἀπὸ ἐπαγγελματία ἱστορικό. Καὶ ὅμως γράφτηκε ἀπὸ δημοσιογράφο, ὁ ὁποῖος,
κατὰ τὴν προσφυᾶ του διατύπωση, ἔκανε ἁπλῶς ρεπορτὰζ
στὴν Ἱστορία. Σᾶς θυμίζω ἐδῶ -χωρὶς καμία διάθεση νὰ ἐπαινέσω πέρα ἀπὸ τὰ
ὅρια ποὺ θέτει ἡ λογική, ὅτι τὴν Τροία καὶ τὶς Μυκῆνες τὶς βρῆκε ἕνας ἔμπορος,
τὴ Δωδώνη ἕνας πατριώτης καὶ τὰ βακτήρια τὰ ἀνακάλυψε ἕνας θυρωρός. Πράγματι,
αὐτὸ σημαίνει ἐρασιτέχνης: ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κινεῖται ὄχι γιὰ λόγους
βιοπορισμοῦ μὰ ἀπὸ ἀγάπη καὶ μόνο γιὰ τὸ ἀντικείμενό του. Νά γιατί λοιπὸν τὰ
μεγάλα βήματα ὅσον ἀφορᾶ τὶς γνώσεις μας κατὰ κανόνα γίνονται ἀπὸ ἐρασιτέχνες
καὶ πολὺ σπάνια ἀπὸ εἰδικούς.
Γ)
Τὸ τρίτο καὶ περισσότερο εἰρωνικό, Κυρίες καὶ Κύριοι, εἶναι τὸ ὅτι ἡ βαρύτερη,
συστηματικότερη, ἐξαιρετικὰ ἀναλυτικὴ καὶ προσεγμένη τεκμηρίωση ὅσων
περιέχονται στὸ βιβλίο τοῦ Σπύρου Χατζάρα μᾶς τὴ δίνει ὁ Κίσσινγκερ. Ναί, ναί,
ὁ γνωστός μας Κίσσινγκερ, ἡ διδακτορικὴ διατριβὴ τοῦ ὁποίου ἀφορᾶ στὴ διαμάχη
τοῦ Μέττερνιχ (τὸν ὁποῖο ὁ Κίσσινγκερ θεωρεῖ πρότυπό του) καὶ τοῦ Καποδίστρια. Δύο καὶ μόνο τύποι ἀνθρώπων ὑπάρχουνε στὸν
κόσμο μας, μᾶς τονίζει ὁ Κίσσινγκερ: Τύποι Μέττερνιχ καὶ τύποι Καποδίστρια. Οἱ τύποιΜέττερνιχ/Κίσσινγκερ ἐνδιαφέρονται
μόνο γιὰ τὸ στιγμιαῖο συμφέρον τὸ δικό τους καὶ τῶν ἀνθρώπων τους· οἱ τύποι
Καποδίστρια προσπαθοῦν νὰ στρέψουν πρὸς τὸ καλλίτερο καὶ ὡραιότερο τὴν πορεία
ὁλόκληρου τοῦ κόσμου μας. Εἶναι ἡ ἀέναη πάλη τοῦ κακοῦ ἐνάντια στὸ Καλό...
...
Ἕνα δραματικὸ στιγμιότυπο τῆς ὁποίας ἐναργῶς μᾶς περιγράφει ὁ Σπύρος Χατζάρας
στὸ δίτομο ἔργο του.
Δὲν
θέλω νὰ σᾶς κουράζω· ἔτσι, θὰ σᾶς πῶ μὲ λίγα λόγια τί μᾶς προσφέρει αὐτὸς ὁ
λαμπρὸς ἐρασιτέχνης ἱστορικός. Τί μᾶς μαθαίνει, μὲ λίγα λόγια. Αὐτὰ εἶναι τὰ
ἑξῆς:
Α)
Ἡ ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδας ὀφείλεται στὸν Ἰωάννη Καποδίστρια. Αὐτὸ -σᾶς τὸ
ξαναλέω- μόνο ὁ Κίσσινγκερ τὸ ἔχει πεῖ μέχρι τώρα, ὁ ὁποῖος μάλιστα χαρακτήρισε
ἐκεῖνο τὸν μεγάλο ἄνθρωπο Πανέλληνα. Ὁ Καποδίστριας ὑπῆρξε,
πράγματι, ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐπανάστασης· αὐτὸ ἐμμέσως
πλὴν σαφῶς μᾶς τὸ λέει ὁ ἴδιος ὁ Κολοκοτρώνης.
Β) Ἡ ἱστορία τῆς
Φιλικῆς Ἑταιρείας εἶναι ἐν πλείστοις φτιαχτὴ καὶ γράφηκε εἴτε γιὰ νὰ
συγκαλυφθοῦν τὰ πραγματικὰ γεγονότα ἢ γιὰ νὰ ἐξυπηρετηθοῦν συμφέροντα.
Γ)
Τὸ πρῶτο ἀνεξάρτητο Ἑλληνικὸ Κράτος ἦταν ἐκεῖνο τῶν Ἰονίων Νήσων κατὰ τὴ
διάρκεια τῆς περιόδου 1800-1807. Αὐτὸ φαίνεται πὼς ὑπῆρξε τὸ πρότυπο γιὰ τὴ
δημιουργία τῆς ἀνεξάρτητης Ἑλλάδας. Ὑπενθυμίζω ἐδῶ ὅτι καὶ μετὰ τὸ 1815, ὁπότε
τὰ Ἑπτάνησα τὰ πήρανε οἱ Ἄγγλοι, θεωρητικῶς τὸ Ἰόνιο Κράτος ἦταν ἀνεξάρτητο,
ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ἡ κυβέρνηση τοῦ Λονδίνου τὸ μετέτρεψε σὲ βρεταννικὸ
προτεκτοράτο.
Δ)
Ἡ Ἐπανάσταση ἦταν νὰ ἀρχίσει πολὺ νωρίτερα ἀπὸ τὸ 1821, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἔγινε,
ἐπειδὴ δὲν τὸ ἐπέτρεπαν κυριολεκτικῶς οἱ διεθνεῖς συγκυρίες.