Γράφει ο Αναστάσιος Γιαννάς
Η ιστορική
έρευνα έχει αφιερώσει πολλές χιλιάδες σελίδες στην έρευνα των αιτιών του
δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Κατά περίεργο τρόπο, δεν συνέβη το ίδιο με τον
πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Έχει σχεδόν ξεχαστεί , ενώ τα αποτελέσματά του είχαν
καθοριστική σημασία για την παγκόσμια γεωπολιτική αλλά και πολιτιστική εξέλιξη.
Πρώτα από όλα, χωρίς τις ανακατατάξεις που προκάλεσε, δεν θα ήταν δυνατό το
ξέσπασμα του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Σημαντικά γεγονότα, όπως η διάλυση
της Αυστροουγγαρίας και η επανάσταση των μπολσεβίκων στην Ρωσία, θα είχαν ίσως αποφευχθεί.
Διαφορετικό θα ήταν επίσης, το γενικό πολιτικό και ιδεολογικό κλίμα της
Ευρώπης. Σε αυτή λοιπόν την σύντομη μελέτη, θα προσπαθήσουμε να ρίξουμε φως σε
εκείνες τις πτυχές του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, που η «επίσημη» ιστοριογραφία
αποκρύπτει.
 |
Xιουμοριστικός χάρτης της Ευρώπης λίγο πριν τον Α' ΠΠ |
Όταν τον Αύγουστο του 1914 άρχισε ο
πόλεμος ,οι περισσότεροι αναλυτές, λογικά σκεπτόμενοι, πίστευαν ότι θα διαρκούσε
το πολύ 3-4 μήνες. Θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα είχε τεθεί γρήγορα εκτός μάχης, ενώ
στην Δύση το αποτέλεσμα θα ήταν αβέβαιο, ίσως με μια ελαφριά υπεροχή της
Γερμανίας. Οι Δυτικές δυνάμεις, βρίσκοντας άσκοπο το να υποστούν αμέτρητες απώλειες για να υπερασπίσουν την ακεραιότητα
της Ρωσίας, θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν με τη Γερμανία, η οποία μη έχοντας επαρκείς λόγους για να θέσει αξιώσεις στην Δύση, θα μπορούσε να
αποζημιωθεί εκατονταπλάσια στην Ανατολή. Έτσι μία ειρήνη που θα συνέφερε όλα τα
μέρη θα μπορούσε να συμφωνηθεί, χωρίς νικητές και νικημένους, με την εξαίρεση της Ρωσίας, ένα μέρος της οποίας θα χωριζόταν
σε ζώνες επιρροής που θα
εκχωρούνταν σε καθένα από τα εμπόλεμα μέρη. (Η εξουσία του Τσάρου όμως
έμελλε να διατηρηθεί.)
Όμως η λογική ανάλυση μπορεί να βγάλει συμπεράσματα όταν έχει όλα τα
δεδομένα· και τα φανερά και τα κρυφά .
 |
Thomas Woodrow Wilson |
Όσοι πιστεύουν ότι η αιτία αυτού του
μεγάλου πολέμου ήταν οι οικονομικοί και γεωστρατηγικοί ανταγωνισμοί δεν κάνουν λάθος. Κάνουν λάθος
όμως εάν πιστεύουν ότι αυτοί οι
ανταγωνισμοί ήταν καθοριστικοί για το ξέσπασμα
και την εξέλιξη του πολέμου. Η πραγματική αιτία του πολέμου ήταν η
θέληση για την εσωτερική αλλαγή των κοινωνικών δομών και για την επέκταση της
παγκόσμιας ανατροπής, με άλλα
λόγια, ένα μεγάλο κτύπημα σε βάρος της
παραδοσιακής, χριστιανικής Ευρώπης. Τις παρασκηνιακές δυνάμεις που κατεύθυναν τα γεγονότα δεν τις
απασχολούσε καθόλου το να δοθούν Αλσατία
και η Λωρραίνη στη Γαλλία, το Τρεντίνο στην Ιταλία ή το να ανταμειφθεί η Αγγλία με έναν μεγαλύτερο
αριθμό Νέγρων «υπηκόων» της Αυτού Μεγαλειότητος. Αυτές τις επιδιώξεις τις
άφηναν στους τυφλούς εθνικισμούς. Η μεγάλη τους έγνοια ήταν να εξαφανίσουν τα τελευταία οχυρά που αποτελούσαν ένα
εμπόδιο για την «πρόοδο της δημοκρατίας», όπως άλλωστε έμελλε να
δηλώσει αργότερα οι ίδιος ο πρόεδρος των
ΗΠΑ, Τόμας Γούντροου Ουίλσον [i] .