Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΦΥΣΗΣ

 Αναστασίου Γιαννά 

   Σε προηγούμενο άρθρο μας (Οι Αρχετυπικές Έννοιες της Δεξιάς και της Αριστεράς), γράψαμε ότι : Οι κομμουνιστικές ή σοσιαλιστικές οικονομικές θεωρίες δεν ταυτίζονται  με την αριστερή- (νέο-γνωστική) θεώρηση του κόσμου, εφόσον αυτές οι θεωρίες είναι πανάρχαιες, και δεν είναι προνόμιο ούτε της Αριστεράς ούτε του Μπολσεβικισμού. Με άλλα λόγια, κάποιος μπορεί ανέτως να θεωρεί σωστή την σοσιαλιστική οικονομική θεωρία και να απορρίπτει εντελώς την αριστερή οπτική και θεώρηση των πραγμάτων. Ακριβώς αυτό τον βαθύτερο πυρήνα της Αριστερής φύσης , θα προσπαθήσουμε τώρα να σκιαγραφήσουμε.

διαδηλωτής του Occupy Wall Street

          Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της είναι η θέληση για «ισότητα». Ποια είναι τα ασυνείδητα κίνητρα που δημιουργούν αυτή την ανάγκη; Ο Sigmund Freud είχε διατυπώσει αυτή την φράση :«Ο κομμουνισμός δεν γεννιέται από την απληστία για τα υλικά αγαθά, αλλά από τον φόβο ότι μπορεί να μας αγαπούν λιγότερο από τους  άλλους.» Με άλλους όρους, οποιαδήποτε διαφορά, είναι σημάδι ότι κάποιος μπορεί να είναι περισσότερο αξιαγάπητος από εμένα. Γι αυτό ο αυθεντικός επαναστάτης αγωνίζεται να φέρει μία τέλεια ισότητα, πρώτα διαμέσου της εξάλειψης των διαφορών που δημιουργεί η ιδιοκτησία, μετά,   αναγκαστικά, με την εξάλειψη εκείνων των διαφορών που υπάρχουν εξαιτίας των διαφορετικών πολιτιστικών αξιών, και τέλος, με την  κατάργηση κάθε εξωτερικής διαφοράς, από το ντύσιμο, έως και τις, εάν είναι δυνατόν, διαφορές που συνίστανται από μία διαφορετική φυσική έλξη. Όπως ειρωνικά έγραφε στο ρομάντζο του  Facial Justice ο  L.P.  Hartley,  όπου μιλά για ένα ινστιτούτο τυποποίησης  των προσώπων, μέσα στο οποίο οι όμορφες κοπέλες, προς τιμήν του δόγματος της ισότητας, υπόκεινται σε μία χειρουργική επέμβαση που τις φέρνει στο επίπεδο της γενικής ασχήμιας. Αυτή η ανικανότητα  να δεχτεί κάποιος ότι οι άλλοι μπορεί να είναι καλύτεροι από εκείνον, ή ότι δεν κατάφερε  να πραγματοποιήσει την επιτυχία στην ζωή, ανικανότητα  που εξηγεί σύμφωνα με τον Freud, την ισχυρή τάση προς την ισότητα του επαναστάτη, μας εισαγάγει, κατά την γνώμη μας, σε μία ποιο βαθιά ανάλυση από αυτή που προσφέρει η ψυχολογία.

       Σε αυτή την επιθυμία για  ισότητα, συναντούμε την παλαιά, αλλά πάντα επίκαιρη άρνηση των γνωστικών, της «περιορισμένης κατάστασης», μία κατάσταση έντασης, γιατί το κάθε ξεχωριστό Εγώ,  εξαιτίας της πτώσης, δεν μπορεί να ταυτιστεί με το « Όλο». Μόνον αρνούμενο ως Εγώ , θα μπορέσει να επιστρέψει στην απόλυτη ενότητα του πληρώματος, θα πάψει να είναι μέρος και θα  γίνει το «Όλο». Η ισότητα μεταφερόμενη στο μέγιστο επίπεδο, όπως είχε σημειώσει ο Leibniz, καταργεί ακόμη και την αριθμητική διαφορά : δύο σταγόνες τέλεια όμοιες δεν είναι πια δύο ,αλλά μόνον μία. Έτσι, πίσω από ένα  Διονυσιασμό φαινομενικά απλό, κρύβεται η αρχαία προμηθεϊκή επιθυμία  ενός απόλυτου μονισμού. Το εγώ  επιστρέφει στην εωσφορική κοιτίδα του.

          Η  ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ  ΚΑΙ  ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ  ΦΥΣΗΣ

      Ο αστός-καπιταλιστής  ή, όπως σήμερα είναι στη μόδα, ο ‹‹φιλελεύθερος››, διακρίνεται από τα εξής  βασικά χαρακτηριστικά : Είναι αντιερωτικός (με την βαθύτερη σημασία του όρου) . Φοβάται να αφεθεί τόσο στους ανθρώπους, όσο και στον έναστρο ουρανό. Είναι εσωτερικά ανήσυχος. Η προσπάθειά του για συσσώρευση χρήματος δεν προέρχεται μόνον από την θέλησή του για απόλαυση των υλικών αγαθών αλλά και από την ανάγκη  να καθησυχάσει την εσωτερική του ανησυχία. Γι αυτό ο αστός δεν είναι σπάταλος: αντίθετα είναι ο άνθρωπος της οικονομίας και της τάξης. Ταυτόχρονα  όμως έχει την   ανάγκη της επέκτασης, του επιχειρείν, της κατάκτησης. Αυτή η τάση του προέρχεται από το εσωτερικό πνευματικό κενό του, το οποίο προσπαθεί να γεμίσει με την κυριαρχία επί του υλικού κόσμου.   Το καπιταλιστικό πνεύμα είναι  δημιούργημα  του πουριτανικού  προτεσταντισμού  που αποξένωσε τον άνθρωπο από τον δημιουργό του.

                                     Η   ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΗ  ΦΥΣΗ

       Το κύριο χαρακτηριστικό της αριστοκρατικής φύσης είναι ο βαθύς ερωτισμός. Όπως έγραψε ο Σόμπαρτ: Οι δύο αντίθετοι πόλοι στον κόσμο είναι ο αστικός χαρακτήρας και ο ερωτικός χαρακτήρας. Τι είναι ένας «ερωτικός χαρακτήρας», μπορεί να το νοιώσει κάποιος και πάντα να το βιώνει, ποτέ όμως να το ορίσει εννοιολογικά. Μας το λέει, ίσως, ο λόγος του ποιητή. Ένας «ερωτικός χαρακτήρας» είναι ο Pater Exstaticus, που αναφωνεί:

Απόλαυση της αιώνιας λαχτάρας!

Σκλαβιά της πυρακτωμένης Αγάπης!

Φλόγες σπαραγμού στην καρδιά!

Πόθος του Θεού παράφορος!

Ώ βέλη, διαπεράστε με!

Ώ λόγχες, πετάξτε με κάτω!

Ώ ρόπαλα, διαλύστε με!

Κεραυνοί, εξακοντίστε με!

Όλα τα μάταια και κακά

να εξαφανιστούν και να βουλιάξουν.

Ακτίνες πάνω σε όλους τους κόσμους,

η ουράνια Αγάπη.

      Πάνω σε αυτή την διάσταση στηρίζει την ύπαρξή του ο αριστοκράτης και από αυτή την διάσταση πηγάζουν και τα άλλα χαρακτηριστικά του : Είναι Ανδρείος. Είναι υπερήφανος και συνάμα,  πραγματικά ταπεινός. Όπως  ο αλχημιστής που προσπαθεί να απομονώσει τα ευγενή στοιχεία μέσα από κάθε ακατέργαστη και χονδροειδή ύλη, έτσι και ο αριστοκράτης, έχει την τάση να επιλέγει το αγνότερο, το ωραιότερο, το σπανιότερο. Τέλος, τον χαρακτηρίζει εκείνη η  ιδιότητα  που ο  Hans Jonas απέδιδε στους  αρχαίους  Έλληνες : μία μεγαλειώδη οικειότητα με τον κόσμο. Ο Κόσμος του «ανήκει», όπως η ερωμένη ανήκει στον εραστή της.