Γράφει
ο Ιωάννης Αυξεντίου
Παράξενος
τίτλος, θα σκεφθεί κάποιος. Τι σχέση
μπορεί να έχει ο αστικός κόσμος και οι
επαναστάσεις που τον γέννησαν με τη
θρησκεία; Η ‘διδακτέα ιστορία’ μας
λέει ότι ήταν ακριβώς ο αστικός κόσμος
που στράφηκε εναντίον της θρησκείας ή
ορθότερα, που δημιούργησε τις
εκκοσμικευμένες κοινωνίες. Είναι
αλήθεια ότι έχει επικρατήσει αυτή η
άποψη και τούτο συμβαίνει λόγω της
οικονομιστικής και κοινωνιολογικής
ερμηνείας των ιστορικών διαδικασιών,
μια που αυτό είναι συνήθως το μοντέλο
έρευνας που εφαρμόζεται. Έτσι μαθαίνουμε
λοιπόν πως οι επαναστάσεις του 18ου αιώνα
ήταν αστικές, δηλαδή οικονομικά και
κοινωνικά ταξικές. Ασφαλώς, δεν αρνούμαστε
τον ρόλο των κοινωνικών και οικονομικών
μετασχηματισμών στη διαμόρφωση των
πολιτικών συμβάντων, όμως δεν υπάρχουν
μόνον αυτοί. Παράλληλα με αυτούς και
κάποιες φορές πριν από αυτούς, άλλοι
παράγοντες επιδρούν στη διαμόρφωση των
πολιτικών εξελίξεων.
Απ’
την αρχή του 18ου αιώνα, διάφορες δοξασίες
που περιελάμβαναν στοιχεία μεσαιωνικού
μυστικισμού, εβραϊκής Καμπαλά, αρχαίου
παγανισμού και γνωστικισμού (ο απόηχος
των Καθαρών, Βογόμιλων κλπ) και μέχρι
τότε κυκλοφορούσαν ως ένα υπόγειο αφανές
ρεύμα, διοχετεύτηκαν μέσα στις νέο-
σχηματιζόμενες μασονικές στοές. Στην
ουσία βέβαια, ο βασικός πυρήνας αυτής
της απόκρυφης θρησκείας των στοών ήταν
ο γνωστικισμός, ‘γαρνιρισμένος’ όμως
με τα άλλα στοιχεία που αναφέραμε
προηγουμένως.