ΟΙ ΕΜΠΝΕΥΣΤΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

 Αναστασίου  Γιαννά            

      

       Εδώ και πολλές δεκαετίες, οι πολιτικοί αναλυτές ασχολούνται με τα προβλήματα που δημιουργεί ο τουρκικός εθνικισμός στις γειτονικές  της Τουρκίας χώρες αλλά και στις μειονότητες που κατοικούν στο  εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι το πως και από ποιους δημιουργήθηκε αυτή η εθνικιστική ιδεολογία.

       Μας το αποκαλύπτει ο καθηγητής Bernard  Lewis στο βιβλίο του  «Το Ισλάμ στην Ιστορία». Στην οθωμανική αυτοκρατορία δεν υπήρχαν εθνικιστικές -φυλετικές ιδεολογίες. Η κυρίαρχη ιδεολογία ήταν η πίστη στο Ισλάμ. Γιαυτό και σέβονταν τους Άραβες που είχαν υπαχθεί στην οθωμανική κυριαρχία. Τα πράγματα όμως άρχισαν να αλλάζουν μετά το 1800 εξαιτίας τριών Εβραίων. Ο πρώτος ήταν ο Arthur L. David (1811-1832), Άγγλος υπήκοος, ο οποίος ταξίδεψε στην Τουρκία και έγραψε ένα  βιβλίο με τίτλο «Προκαταρκτικές ομιλίες». Με αυτό προσπάθησε να αποδείξει ότι η Τούρκοι είναι μία ξεχωριστή φυλή και ανώτερη από τους Άραβες και τους άλλους ανατολικούς  λαούς. Το βιβλίο του  Arthur L. David μεταφράστηκε στα Τουρκικά και έτσι άρχισαν να κυκλοφορούν οι πρώτες  ιδέες για την ανωτερότητα της «Τουρκικής  φυλής». 

      

David Leon Cahun

       Ο δεύτερος Εβραίος ήταν ο  David Leon Cahun, Γάλλος υπήκοος. Το 1899 έγραψε το βιβλίο «Γενική εισαγωγή στην ιστορία της Ασίας», στο οποίο και αυτός εκθείαζε την ανωτερότητα της «Τουρκικής φυλής» και μιλούσε για τα «επικά κατορθώματά» της στο πέρασμα της ιστορίας. Θεωρείται ένας από τους εμπνευστές του παντουρκισμού. Ο τρίτος, και ίσως  αυτός που έπαιξε τον κυριότερο ρόλο στην ανάπτυξη του Τουρκικού εθνικισμού ήταν ο Ουγγροεβραίος Arminius Vambery, ιστορικός, γλωσσολόγος και κατάσκοπος για λογαριασμό των Άγγλων. Δημοσίευσε πολλές εργασίες   στις οποίες υποστήριζε την ανάγκη αναγέννησης του τουρκικού εθνικισμού και γενικότερα της τουρκικής «κουλτούρας». Ανέπτυξε στενές σχέσεις με την οθωμανική ελίτ και έγινε γραμματέας του Φουάτ Πασά.

       Φυσικά τίθεται το ερώτημα: γιατί αυτοί οι Εβραίοι να θέλουν την ανάπτυξη του τουρκικού εθνικισμού; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: για δύο λόγους. Πρώτον  διότι πίστευαν ότι έτσι θα κατέστρεφαν  τις καλές  Τουρκοαραβικές σχέσεις και, μέσα από την σύγκρουση του τουρκικού εθνικισμού με τον αραβικό, θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση στην Παλαιστίνη (όπου επιδίωκαν την ίδρυση εβραϊκού κράτους). Πράγματι, ένας από τους  θεμελιωτές του Αραβικού εθνικισμού ήταν ο Ιταλοεβραίος  Yaghoub Zow'e. Ζούσε στο Παρίσι όπου ίδρυσε την εφημερίδα ‹‹EI-Vatan-el-Mesri››, μέσω της οποίας προπαγάνδιζε τις εθνικιστικές ιδέες στους Άραβες.
   

Arminius Vamber

         Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι, με την ανάπτυξη ενός κοσμικού εθνικισμού, θα κτυπούσαν τα θρησκευτικές δομές  πάνω στις οποίες ήταν στηριγμένη η Οθωμανική αυτοκρατορία  και με αυτό το τρόπο θα προετοίμαζαν το έδαφος για την  εθνικιστική επανάσταση (1908) των λεγόμενων Νεότουρκων, που  δεν ήταν στην πραγματικότητα παρά μία εβραϊκή επανάσταση. Την επανάσταση αυτήν, πράγματι, την  έφεραν εις πέρας οι ντονμέδες, δηλαδή Εβραίοι που φαινομενικά είχαν ασπαστεί το Ισλάμ, αλλά μυστικά ήταν οπαδοί του εβραϊκού μεσσιανικού-γνωστικού κινήματος του Σαμπετάι Ζέβι. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται και ο Κεμάλ Ατατούρκ.  Στην συνέχεια αυτοί οι ντονμέδες αποτέλεσαν την κυβερνητική ελίτ της Τουρκίας. Έτσι , αυτή η χώρα  οδηγήθηκε έξω από τον Μουσουλμανικό κόσμο και έγινε αργότερα ένας από τους μεγαλύτερους συμμάχους του ΝΑΤΟ και του Ισραήλ. Όμως , ως γνωστόν, η ιστορία είναι απρόβλεπτη : Μετά την άνοδο του Ερντογάν η Τουρκία ξαναγυρίζει στο ισλαμικό της παρελθόν. Έτσι η συμμαχία με το Ισραήλ διαλύεται, και οι παλιοί φίλοι τώρα γίνονται εχθροί.

       Είπαμε ότι η Τουρκία ξαναγυρίζει στο Ισλαμικό παρελθόν της; Ναι, το είπαμε και έτσι είναι - μόνο που τώρα αυτό το τουρκικό Ισλάμ είναι  -ανεπανόρθωτα ίσως- μπολιασμένο με τον εθνικισμό.

Νεότουρκοι Ντονμέδες

Γενική Βιβλιογραφία.

1.  Bernard Lewis, Islam in History : Ideas, People, and Events in the Middle East, Open Court Publishing Company,1993
2. Gershom Scholem, Le messianisme Juif, Calmann- Levy, 1974
3. Hillel Halkin, When Kemal Ataturk Recited Shema Yisrael: `It's My Secret Prayer, Too,'. He Confessed, The Jewish Daily Forward, 1-28-1994
4. Dr. Ali Mohammed Naqvi, Islam and Nationalism, The Islamic Propagation Organization, 1984.