ΛΕΥΚΗ ΚΑΙ ΜΑΥΡΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ: ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΥΠΗΡΞΑΝ

Γράφει ο Ιωάννης Αυξεντίου

Στο ευρύ κοινό, οι όροι ''Λευκή'' και ''Μαύρη Αδελφότητα'' είναι γνωστοί από δύο ειδών πηγές: Α) από διάσπαρτες παραφιλολογίες και χαζομάρες, που δεν χρειάζονται σχολιασμό. Β) από την μετεξέλιξη της ψευδό-θρησκευτικής οργάνωσης της ''Θεοσοφικής Εταιρείας'' σε ''Λευκή Αδελφότητα'', και επίσης από το νέο-γνωστικό κίνημα (1914-1980) των βούλγαρων Νέο-βογόμιλων Πέταρ Ντένωφ και Μικαέλ Αϊβανόφ. Η αλήθεια όμως για την προέλευση αυτών των δύο όρων βρίσκεται  στα δρώμενα που έλαβαν χώρα αρκετούς αιώνες  πριν.

Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τον 13^ο αιώνα στη Γαλλία, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνον από ιστορική άποψη, αλλά και γιατί μας δίνουν πληροφορίες που μπορεί να συσχετιστούν με γεγονότα και καταστάσεις της σύγχρονης εποχής.

Εκείνη την περίοδο λοιπόν, στην Γαλλική επαρχία του Λανγκντόκ, η γνωστική σέκτα των Καθαρών είχε καταφέρει να γίνει το κύριο θρήσκευμα  και είχαν προσηλυτιστεί σε αυτή οι περισσότεροι πρίγκιπες και ευγενείς της περιοχής. Οι χριστιανοί είχαν εκτοπιστεί και οι Καθαροί βρίσκονταν σε στενή συμμαχία και συνεργασία με τους εβραίους κατοίκους αυτής της επαρχίας. Αυτή η κυριαρχία και επέκταση των αιρετικών σεκτών ήταν το αίτιο που οδήγησε τους χριστιανούς στην οργάνωση της γνωστής Σταυροφορίας (1209–1229) ενάντια στους Αλβιγηνούς (Καθαροί που πήραν το όνομα τους από την πόλη Αλμπί της νοτιοδυτικής Γαλλίας).

Το 1211, όταν στην πόλη της Τουλούζ επίσκοπος ήταν ο Folquet de Marselha, σχηματίστηκε ένα στρατιωτικό σώμα ή καλύτερα μία πολιτοφυλακή, για να αμυνθεί εναντίον των Καθαρών και να εκδιώξει τους εβραίους τοκογλύφους που μάστιζαν την πόλη. Τα μέλη αυτής της πολιτοφυλακής είχαν χαραγμένο έναν λευκό σταυρό στην στολή τους. Γι΄αυτό τον λόγο ονομάστηκαν ''Λευκή Αδελφότητα''. Ως απάντηση σε αυτή  την  χριστιανική στρατιωτική αδελφότητα, οι Καθαροί και οι εβραίοι έφτιαξαν ένα δικό τους στρατιωτικό σώμα και το ονόμασαν ''Μαύρη Αδελφότητα'', οπότε οι συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο παρατάξεις έγιναν ιδιαίτερα σφοδρές. Άνδρες από την ''Λευκή Αδελφότητα'' εστάλησαν για να συμμετάσχουν στην μεγάλη σταυροφορία εναντίον των Αλβιγηνών.

Όλα αυτά τα διηγείται ο Guillaume de Puylaurens (1200-1274) στο ''Χρονικό'' του, που είναι  μία  ιστορία για τον Καθαρισμό και την Σταυροφορία ενάντια στους Αλβιγηνούς.

Αν σκεφθούμε την πολιτική και γεωπολιτική ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης, σίγουρα θα συναντήσουμε παρόμοιες καταστάσεις και συγκρούσεις, με διαφορετικό βέβαια μανδύα, όπου ο θρησκευτικός παράγοντας αντικαταστάθηκε από τις ιδεολογίες που αναδύθηκαν όταν αυτά τα αιρετικά κινήματα εκκοσμικεύθηκαν. Σε γενικές γραμμές, το βασικό παραβατικό πνεύμα  μαζί με τα οικονομικά συμφέροντα, που προκάλεσαν τις συγκρούσεις στην Τουλούζ το 1211, διέτρεξαν υπογείως την σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Συμβολικά και μόνον λοιπόν, ''Μαύρη Αδελφότητα'' εναντίον ''Λευκής Αδελφότητας'': Γαλλική Επανάσταση (ο έμπορος, ο τραπεζίτης, ο άθεος), Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (τράπεζες, μασονία), η επανάσταση των Μπολσεβίκων, ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, ο Μάιος του 68, κλπ. Σε όλες αυτές τις συγκρούσεις υποβόσκει αυτός ο παλαιός παράγοντας, αυτό το αιρετικό στοιχείο, και φυσικά το τοκογλυφικό πνεύμα.

Βέβαια, οι χαρακτηρισμοί ''Λευκή'' και ''Μαύρη'' δεν πρέπει να μας οδηγήσουν  στην  αναζήτηση  σαφών και ομοιογενών σχηματισμών, ούτε φυσικά σε μία Μανιχαϊστική αντίληψη του ιστορικού, πολιτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι, αφού δεν γίνεται να αποδοθούν σε αυτούς (τους χαρακτηρισμούς) ''καθαρές ποιότητες'', ή ''καθαρές  έννοιες'' μια που σχεδόν πάντα, το λευκό έχει μέσα του και λίγο ή πολύ μαύρο, οπότε τα πράγματα περιπλέκονται και το τοπίο γίνεται θολό.

Σίγουρα στην εποχή μας δεν μπορούμε να κυριολεκτούμε μιλώντας για ''Μαύρες και Λευκές αδελφότητες'' (όχι με την έννοια ότι δεν υπάρχουν λόμπι, συμμαχίες και οργανώσεις)· μπορούμε όμως, ανατρέχοντας στα γεγονότα της Τουλούζ, να σκιαγραφήσουμε τα δύο αντίθετα πνεύματα-ρεύματα που συγκρούονται κατά τον ρου της σύγχρονης ιστορίας, έχοντας όμως πάντα υπόψη μας, ότι τα χρώματα μέσα στην ανθρώπινη ψυχή (αλλά και στις πράξεις της) δεν είναι ποτέ…αμιγή.

Σημείωση

Ένα ωραίο αφιέρωμα σε εκείνες τις μακρινές εποχές: Το τραγούδι του στρατιώτη Gavaudan για την Σταυροφορία, ''Senhor, per nostres peccatz'', μία επίκληση σε όλη την χριστιανοσύνη για να αρχίσει η απελευθέρωση της Ισπανίας από τους μουσουλμάνους. (όπως πάνε τα πράγματα, μάλλον θα  ξαναζήσουμε κάτι από εκείνους τους  καιρούς…).