O ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ

Γράφει ο Βαρώνος Μυνχάουζεν

ο σατανικός βασιλίας: αντι-ηγετική καρικατούρα

Στις Δημοκρατίες ο ηγέτης αποτελεί βλασφημία! Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί άμεσα σε όποιον θέλει να προσέξει ό,τι γίνεται γύρω του. Δεν είναι ανάγκη κανείς να είναι καλός πολιτικός ή επαρκής, ώστε να μπει στο κοινοβούλιο, το χαρακτηριστικό του λαϊκιστή είναι υπέρ αρκετό. Όποιος πείσει ότι είναι ένα με το μέσο, κοινό άνθρωπο αυτός είναι που και θα εκλεγεί. Η εκλογές αναδεικνύουν αυτόν που ξέρει να κάνει τις σωστές υποσχέσεις και να τις συνδυάσει με τη κατάλληλη κινδυνολογία τη σωστή στιγμή. Για να δώσουμε και ένα πρόσφατο παράδειγμα, αυτός που θα υποσχεθεί την ‘ελπίδα’ σχεδόν πάντα κερδίζει. Ο λόγος αυτός έχει να κάνει με το είδος της πολιτικής. Υπάρχουν δύο είδη: η κλασσική και η νεωτεριστική:

1.     Την κλασσική την παρήγαγε ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, η οποία και πρώτη φορά εφαρμόστηκε, εν μέρει, από το Φίλιππο το Μακεδών και τον Μέγα Αλέξανδρο.  Πλήρη εφαρμογή είχε στο φεουδαλισμό του μεσαίωνα.
2.      Τη νεωτεριστική πολιτική, άρχιζε να εφαρμόζει ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος το 15^ος και οι πρώτες κυβερνήσεις των Η.Π.Α., πλήρη εφαρμογή είχε από τη κυβέρνηση του Λίνκολν και πλέον κυριαρχεί.

Η σκέψη των κλασσικών όριζε πως ο ηγέτης πρέπει να λειτουργεί υπέρ των υπηκόων του χωρίς να τους ρωτάει το τι θέλουν. Οι κοινωνικοί θεσμοί ήταν βασισμένοι στο τι έπρεπε τα μέλη της κοινωνίας να κάνουν, στις υποχρεώσεις τους προς τη χώρα και τον ηγέτη. Δινόταν επίσης μεγάλη σημασία στην ιεραρχία της κοινωνίας, όπου τα χαμηλότερα μέλη ήταν πολιτικώς απαθή, ενώ τα υψηλότερα ασκούσαν την τέχνη πολιτικής αλλά δε δούλευαν για να μπορούν να τη μάθουν και να την εξασκούν. Ο ηγέτης είχε παραπάνω δυνάμεις για να μπορεί να δρα, για να χρησιμοποιηθεί και ο όρος του Carl Schmitt, να δρα στην εξαίρεση.

Στο αντίπαλο δέος υπάρχει η νεωτεριστική πολιτική. Ο σκοπός αυτής της πολιτικής είναι να δρα χωρίς ηγέτη. Για αυτό το λόγο προσπαθεί να αποκεντροποιήσει την εξουσία. Δηλαδή, αφαιρεί εξουσίες από την αρχή και τις δίνει στο «λαό» και επειδή ο «λαός» είναι αφηρημένη έννοια, εννοεί στην πράξη τη γραφειοκρατία, η οποία και περιορίζει τον ηγέτη ενώ ταυτόχρονα συγκεντρώνει στα χέρια της όλη την εξουσία. 

Βάσει του Carl Schmitt, η θέση που λαμβάνει η πολιτική, στο πολίτευμα της φιλελεύθερης (κοινοβουλευτικής) δημοκρατίας, είναι αυτή της διαπραγμάτευσης. Προσπαθεί να αποφύγει την εξαίρεση. Για τη διπλωματική αυτή στάση, καθώς και την ανικανότητα διευθέτησης της εξαίρεσης, όποτε αυτή προκύψει, ενδυναμώνεται ο λαϊκισμός. Πρόκειται για την προσπάθεια η γραφειοκρατία να επικοινωνήσει με το λαό, καθώς και να απλοποιήσει την πολιτική ώστε να την κάνει προσβάσιμη στο λαό.

Η άμορφη μάζα δεν ζει αν δεν ξέρει που πρέπει να πάει

Στη νεωτεριστική πολιτική οι διαχειριστές της γραφειοκρατίας αλλάζουν ή μένουν οι ίδιοι, όμως αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ως γεγονός. Το ουσιώδες είναι πως όσο πιο αναπτυγμένο και εξελιγμένο είναι το σύστημα τόσο λιγότερες εξαιρέσεις υπάρχουν σε αυτό. Ουσιαστικά πρόκειται για τη διαπραγμάτευση των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν, με προαποφασισμένες λύσεις, όταν οι «κυβερνώντες» δεν έχουν κάποια λύση στο εκάστοτε πρόβλημα που προκύπτει. Αυτό το παραπάνω γεγονός είναι ο λόγος για τον οποίο η δημοκρατία μισεί τον ηγέτη. Γιατί αυτός μπορεί να δράσει σε οτιδήποτε δεν έχει προαποφασισθεί. Μπορεί απλά να πάρει μία απόφαση και να επιλύσει το οποιοδήποτε θέμα. Έχει τη δύναμη να θυμίσει στον υπνωτισμένο λαό ότι υπάρχει η τέχνη της πολιτικής και είναι μια τέχνη που είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη για να τη μάθει το μανιασμένο κομματικό στέλεχος ή ο μέσος ψηφοφόρος που δεν δέχεται τίποτα που μπορεί να είναι ακραίο, γιατί η αλήθεια είναι πάντα στη μέση (όπως φροντίζουν μονίμως να μας τονίζουν).

Όσον αφορά την αλήθεια, αυτή ασφαλώς βρίσκεται εκεί που αυτή θέλει να είναι, κάποτε στο κέντρο, κάποτε στα άκρα, και οπουδήποτε ενδιαμέσως. Η προσκόλληση της αλήθειας σε μία μόνιμη θέση είναι ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζει η σύγχρονη φιλοσοφία να βρει την αλήθεια, η θέση υπάρχει, απλά τα γεγονότα πρέπει να συμφωνούν. Αυτό δείχνει ακόμα πιο έντονα τη σύγχρονη μανία διπλωματίας και της εξύψωσης του εγώ δηλαδή το δε συμφωνώ με ό,τι δεν μου αρέσει. Εδώ όμως βρίσκεται η ουσία, η δημοκρατία: ο τρόπος με τον οποίο η νεωτεριστική πολιτική βρίσκει διέξοδο σήμερα, έχει ένα μυστικό όσον αφορά το νόημά της. Πως ορίζει κανείς τη δημοκρατία; Οι απαντήσεις συνήθως διαφέρουν. Δημοκρατία σημαίνει: να γίνεται αυτό που θέλω εγώ να γίνεται, να ισχύει αυτό που θέλω εγώ να ισχύει. Γιατί η πραγματικότητα είναι ήδη προαποφασισμένη, η χώρα, τα γεγονότα, και οι «συμπολίτες» πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό που θέλω εγώ να γνωρίζω ως αληθινό.

Ο ηγέτης προσγειώνει τον άνθρωπο στη πραγματικότητα, στην αλήθεια του κόσμου, θα τον αναγκάσει να υπακούσει μέσω της επιβλητικότητάς του. Θα κάνει το μέσο άνθρωπο να κάνει αυτό που ο ηγέτης θέλει. Σε αυτό πηγάζει το μίσος των δημοκρατών προς τον ηγέτη: στερεί την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, που αυτοί συνειδητά καλλιεργούν και αναπαράγουν για να κοροϊδεύουν το λαό.