Η ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΞΙ

Ο Θεόδοτος φιλοξενεί το παρακάτω άρθρο, διότι φρονεί πως πολλοί από τους αναγνώστες του έχουν ενδιαφέρον να πληροφορηθούν τα καθέκαστα, τόσο και τα παλιά όσο και τα νεότερα, μιας υπόθεσης που πραγματικά συντάραξε τον Ελληνισμό. 

Γράφει ο Μίκης Πρωτοπαπαδάκης

 

   Πανηγυρικά έγινε δεκτή από το κοινό η απονομή της δικαιοσύνης, με την επίσημη αναγνώριση ότι οι Έξι ήσαν αθώοι από τις κατηγορίες που τους είχαν αποδοθεί στο Στρατοδικείο του 1922. Οι εφημερίδες όλων των πολιτικών αποχρώσεων, κεντρικές και περιφερειακές, πρόβαλαν το πράγμα, συχνά με ολοσέλιδες δημοσιεύσεις . Πολλοί επώνυμοι πολίτες, μεταξύ των οποίων στελέχη των διαφόρων βενιζελικών φορέων, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους.

   Η σχετική απόφαση του Αρείου Πάγου αποτελεί ένα βήμα προς την εξάλειψη του Εθνικού Διχασμού. Στηρίχθηκε σε νεότερες επίσημες δηλώσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου και αποτελεί πραγματοποίηση του πόθου του, όπως τον εκδήλωσε στην ολομέλεια της Βουλής,την 19/12/1929, όταν είπε: «...εκείνο,  το οποίον με  απησχόλησε και με  απασχολεί και αποτελεί τον διάπυρον πόθον μου και θα με κάμη ευτυχή είναι, πριν κλείσω τα μάτια μου, η διαίρεσις την οποίαν η πολιτική μου  επροκάλεσε διά μεγάλους λόγους, τους οποίους θα εκτιμήσει η Ιστορία,να έχη εξαλειφθή».

     Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι η παραπάνω τόσο σοβαρή δήλωση του Βενιζέλου, καθώς και ολόκληρη η σχετική αγόρευσή του, δεν έχει προβληθεί από τους Ιστορικούς. Το ίδιο ισχύει και για την επίσης εξαιρετικού ενδιαφέροντος αγόρευσή του στην Βουλή (1932), από την οποία ελήφθησαν τα επιχειρήματα που αναφέρονται παρακάτω. Ακόμη και στην  σειρά που εκδόθηκε πρόσφατα από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ για τα 90 χρόνια της, στον Τόμο Ι’, που περιέχει ‘‘κείμενα και παρεμβάσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου’’ δεν έχουν περιληφθεί οι παραπάνω παρεμβάσεις του, ούτε άλλες, που επίσης προτρέπουν τον λαό να ξεχάσει τον Διχασμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορθώς έλαβε ο Βενιζέλος, και όχι η αντίπαλοί του, την πρωτοβουλία για την εξάλειψη του Διχασμού, αφού οι αντίπαλοί του ήσαν εκείνοι που είχαν πληγεί από αυτόν.

 

Ο Βενιζέλος δεν είχε την καλή τύχη «να έχη εξαλειφθή η διαίρεσις» πριν κλείσει τα μάτια του. Καλό θα ήταν, όσοι σήμερα ασχολούνται με την Ιστορία και την Πολιτική να συνεχίσουν την ενοτική προσπάθεια του. Η αναγνώριση της αθωότητας των Έξι από το Ανώτατο Δικαστήριο αποτελεί μια καλη βάση για όποιον θέλει πραγματικά να χαρίσει στον λαό την γαλήνη και την δύναμη της ενότητας.

    

Ιστορικό.

0 Μικρασιατικός Πόλεμος, που έληξε με την τραγωδία της Καταστροφής, άρχισε τον Μάϊο 1919, οπότε στην Κυβέρνηση ήταν το Κόμμα των Φιλελευθέρων με Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και έληξε τον Σεπτέμβριο 1922 με Κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος και Πρωθυπουργούς πρώτα τον Δημήτριο Γούναρη και από τον Μάϊο 1922 τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Τον Σεπτέμβριο 1922, όταν πλέον το μέτωπο είχε καταρρεύσει, έγινε επανάσταση από αξιωματικούς του στρατού με αρχηγούς τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Στυλιανό Γονατά. Οι στρατιωτικοί κατέλαβαν την εξουσία και κατηγόρησαν οκτώ ηγετικά στελέχη του Λαϊκού Κόμματος ότι δήθεν διέπραξαν "εσχάτη προδοσία", δηλαδή ότι "εν γνώσει και εκ προθέσεως" οδήγησαν στην καταστροφή της Πατρίδας.. Τους παρέπεμψαν σε Έκτακτο Στρατοδικείο, το οποίο με απόφαση του της 15ης Νοεμβρίου 1922 επέβαλε στους Έξι την ποινή του θανάτου και στους άλλους δύο την ποινή των ισόβιων δεσμών. Την ίδια μέρα, οι Έξι οδηγήθηκαν σε χώρο πλησίον του Γουδή (σήμερα Χολαργός), όπου εκτελέσθηκαν με τυφεκισμό από εκτελεστικό απόσπασμα του στρατού. Η Δίκη έχει μείνει στην Ιστορία με τον τίτλο "Δίκη των Έξι".

Πρόσφατα, ο Αρειος Πάγος επανεξέτασε (αναψηλάφησε) σύμφωνα με τον Νόμο την Δίκη του 1922 και απέδωσε δικαιοσύνη. Έκρινε ότι η καταδικαστική απόφαση έπασχε από "πλάνη περί τα πράγματα", την ακύρωσε και αναγνώρισε ότι οι καταδικασθέντες ήσαν αθώοι, δηλαδή δεν είχαν διαπράξει το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας, ούτε ήσαν υπαίτιοι για την Καταστροφή.

Η άδικη εκτέλεση των έξι επιφανών πολιτικών θεωρήθηκε αποτρόπαια πράξη από όλον τον πολιτισμένο κόσμο. Η Μεγάλη Βρετανία και άλλες χώρες ανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους από την Ελλάδα και εκφράσθηκαν με πικρία για το γεγονός. Οι εκτελεσθέντες είχαν κάνει ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να επιτευχθεί η απελευθέρωση της Ιωνίας από τον τουρκικό ζυγό. Όμως, γεγονότα που συνέβαιναν στην διεθνή πολιτική σκηνή ξεπερνούσαν τις δυνατότητες τους.

Η ρίζα της διαδικασίας που οδήγησε στην εκτέλεση των Έξι, πρέπει να αναζητηθεί στους διεθνείς κύκλους που συνεχώς εκμεταλλεύονται τις αδύναμες χώρες. Οι εκτελεσθέντες είχαν εφαρμόσει πολιτική που δεν εξυπηρετούσε αυτήν την εκμετάλλευση. Τέτοια ήταν πχ. η διχοτόμηση του χαρτονομίσματος, που είχε θεσπίσει ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης ως Υπουργός των Οικονομικών, χάρις στην οποία χρηματοδοτήθηκε η Μικρασιατική Εκστρατεία, χωρίς να ζητηθούν δάνεια από τους διεθνείς τοκογλύφους.

  Τα πράγματα δείχνουν, ότι οι παραπάνω διεθνείς κύκλοι ώθησαν τους αξιωματικούς του ελληνικού στρατού που είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους στο Μικρασιατικό μέτωπο, να επαναστατήσουν, όπως αναφέραμε παραπάνω, και να "βγάλουν από την μέση" τους πολιτικούς που τους ενοχλούσαν. Οι αξιωματικοί βρέθηκαν έτσι δυτλά κερδισμένοι: κατέλαβαν την εξουσία και γλύτωσαν το Στρατοδικείο, που θα τους καταδίκαζε σε θάνατο, επειδή σε καιρό πολέμου είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους.

Αυτά, και όχι η οργή του λαού των δυστυχών προσφύγων, ήταν η αιτία της εκτέλεσης. Η γνωστή διαδήλωση που έγινε στην πλατεία Συντάγματος, όπου το πλήθος φώναζε: "θάνατος στους προδότες" ήταν, σύμφωνα με όλες τις σοβαρές δημοσιευμένες μελέτες, υποκινούμενη.

  Η εκτέλεση των Έξι δεν είναι η μόνη πολιτική δολοφονία στην σύγχρονη Ιστορία. Παρόμοια ήταν η τύχη και άλλων τίμιων ηγετών, όπως του Αβραάμ Λίνκολν, του Τζων Κέννεντυ, του Ιωάννου Καποδίστρια και παραλίγο, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Παρακάτω παραθέτουμε τα σχετικά με την διαδικασία της αναψηλάφησης, που στην Νομική γλώσσα ονομάζεται "Επανάληψη (ή Επανεξέταση) της Ποινικής Διαδικασίας της προσβαλλόμενης Δίκης".

                 

  ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΨΗΛΑΦΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΩΝ ΈΞΙ

Η Δικαιοσύνη εικονικά συμβολίζεται με κλειστά τα μάτια, με το ένα χέρι να κρατά το ζυγό του μέτρου και με το άλλο να κρατά την σπάθη. Η σπάθη, δεν είναι μόνο για να τιμωρεί τους εγκληματούντες συνανθρώπους μας. Είναι και νια να προστατεύει εκείνους, οι οποίοι αδίκως σύρθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

 

Αυτή ακριβώς η λειτουργία της Δικαιοσύνης είναι και η σημαντικότερη. Αυτήν κλήθηκε η σπάθη της να εκτελέσει, κηρύσσοντας αθώους τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη και τους συνεργάτες του

    Το θέμα ανήκει βασικά στην Νομική Επιστήμη. Ανήκει, όμως, και στην Ιστορία, επειδή αποτελεί συνέχεια της Δίκης των Έξι του 1922, η οποία, όπως είναι γνωστό, έχει καταγραφεί στην Ιστορία, και μάλιστα, ως σοβαρό ιστορικό γεγονός. Θα ήταν παράλειψη να μην καταγραφεί και η Αναψηλάφηση, που είναι αναπόσπαστο μέρος αυτών.

Η Αναψηλάφηση της Δίκης των Έξι ήταν μια πράξη με νόημα θεσμικό: εξασφάλισε την απονομή της δικαιοσύνης σε μια περίπτωση όπου αυτή είχε καταπατηθεί βάναυσα. Στην διαδικασία της Αναψηλάφησης οι νόμοι έπαιξαν τον κυρίαρχο ρόλο τους: την διαφύλαξη των βασικών αξιών του πολιτισμού μας.

Το γεγονός ότι η απόφαση του Στρατοδικείου του 1922 παρέμενε καταγραμμένη στο ιστορικό της Δικαιοσύνης, την βάραινε με το μελανό στίγμα της αδικίας. Χαρακτηριστικό για το βαρύ κλίμα που κάλυπτε διεθνώς την ελληνική Δικαιοσύνη και κατ’ επέκταση τον σύγχρονο πολιτισμό μας, ήταν το παρακάτω περιστατικό:

Οταν πριν πολλά χρόνια ο γράφων είχε μεταβεί στο Παρίσι, συνάντησε άτομα που ενδιαφέρονταν να πληροφορηθούν για την Ελλάδα, την αρχαία και την σύγχρονη. Στην κατάληξη της συζήτησης οι συνομιλητές μου, αφού εξέφρασαν την ειλικρινή εκτίμηση τους για τον τόπο μας, παρατήρησαν: «Όμως, σκοτώσατε τον Πρωθυπουργό σας». Το γεγονός ότι η άδικη καταδίκη δεν είχε, τότε, αποδοκιμασθεί από την Δικαιοσύνη, φαίνεται πως γι' αυτούς βάραινε περισσότερο από την πραγματικότητα της αναγνώρισης της αθωότητας των καταδικασθέντων, που ήδη είχε επέλθει στους χώρους της Ιστορίας και της κοινωνίας.

Η ακύρωση (στην δικαστική γλώσσα "εξαφάνιση") της άδικης απόφασης απάλλαξε την Δικαιοσύνη από αυτό το όνειδος και έδωσε ελπίδα σε όσους εκτιμούν την αξία του Δικαίου. «Επιτέλους είδα ότι κάπου σε αυτόν τον κόσμο υπάρχει ακόμη Δικαιοσύνη», αναφώνησε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ένας ομογενής, όταν δημοσιεύθηκε η σχετική απόφαση του Αρείου Πάγου. Άλλος, όταν δημοσιεύθηκε η αθωοτική απόφαση είπε: «Σήμερα, ο Θεός μίλησε Ελληνικά». Συγχρόνως, οι κατηγορηθέντες και οι οικογένειες τους απαλλάχθηκαν από το φοβερό άδικο στίγμα της προδοσίας.

Η Αναψηλάφηση έγινε ειρηνικά, χωρίς να θιγεί το Στρατοδικείο του 1922, ούτε οι Στρατοδίκες προσωπικά. Στηρίχθηκε στο γεγονός, ότι υπήρξαν μετά την Δίκη αξιόπιστα στοιχεία, από τα οποία προέκυπτε χωρίς αμφιβολία, ότι εκείνοι που είχαν καταδικασθεί, δεν ήσαν προδότες.

Τα πράγματα, λοιπόν, είναι απλά, διαφανή, άδολα και σύμφωνα με τους νόμους χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση, όπως ταιριάζει στην "τυφλή" Δικαιοσύνη. Για όσους αμφιβάλλουν, τους επί μονίμου βάσεως αντιρρησίες, υπενθυμίζουμε ότι η διαδικασία της Αναψηλάφησης ξεκίνησε τον Ιανουάριο 2008 και έληξε τον Σεπτέμβριο 2010. Στον ενδιάμεσο χρόνο έγιναν εκλογές και άλλαξε η πολιτική εξουσία. Ακόμη, το θέμα πέρασε από το Ζ' Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου δύο φορές.: Η πρώτη έδωσε την απόφαση 1533/2009 και η δεύτερη την 1675/2010. Στον χρόνο που μεσολάβησε μεταξύ των δύο αποφάσεων, το θέμα πέρασε από την Ολομέλεια. Εν τω μεταξύ, οι Αρεοπαγίτες του Ζ' Τμήματος, που είχαν εξετάσει το θέμα την πρώτη φορά συνταξιοδοτήθηκαν, και έτσι την δεύτερη φορά το θέμα εξετάσθηκε από διαφορετικά πρόσωπα.

Μετά από αυτά, όσοι δεν αναγνωρίζουν την υπόψη απόφαση του Αρείου Πάγου, θυμίζουν κάποια μέλη τρομοκρατικής οργάνωσης, που όταν τους συνέλαβε η αστυνομία, είπαν: «Δεν αναγνωρίζουμε την Δικαιοσύνη».

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΨΗΛΑΦΗΣΗΣ

Η κυριολεκτική έννοια του όρου "Επανάληψη της Ποινικής Διαδικασίας" είναι, ότι συγκροτείται ξανά το Δικαστήριο από τους Δικαστές που είχαν λάβει μέρος στην αρχική Δίκη, ή από ισοβάθμιους προς αυτούς. Προσέρχεται και εκείνος που είχε καταδικασθεί άδικα, καθώς και οι μάρτυρες υπεράσπισης και κατηγορίας που είχαν καταθέσει τότε. Στην συνέχεια καλούνται και οι νέοι μάρτυρες, εκείνοι που έχουν γνώση νέων στοιχείων, τα οποία δεν είχαν υπόψη οι Δικαστές στην αρχική Δίκη. Γίνεται πάλι δημόσια ακροαματική διαδικασία, μετά την οποία οι Δικαστές συνέρχονται  συζητούν και ψηφίζουν, για να εκδοθεί η τελική απόφαση. Σε περιπτώσεις που δεν είναι δυνατόν να επαναληφθεί κυριολεκτικά μιά δίκη, όπως στην περίπτωση της Δίκης των Έξι, προβλέφθηκε από τον νόμο η δυνατότητα να επιτελείται το έργο της Επανάληψης της Διαδικασίας από το αρμόδιο Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου.

    Στην περίπτωση της Επανάληψης της Ποινικής Διαδικασίας (Αναψηλάφησης) της Δίκης των Έξι, οι καταδικασθέντες εκτελέσθηκαν αμέσως μετά την Δίκη. Έτσι, δεν είχαν την δυνατότητα να ζητήσουν Επανάληψη της Διαδικασίας. Πρόσφατα, για να προστατευθεί η τιμή των οικογενειών προσώπων που έχουν καταδικασθεί άδικα και έχουν αποθάνει, πριν προλάβουν να ζητήσουν Επανάληψη, ο Νομοθέτης, με τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, έδωσε το δικαίωμα και σε συγγενείς τους, μέχρι Β' βαθμού, να προσφεύγουν στον Άρειο Πάγο, για να προσκομίσουν στοιχεία που, όπως είπαμε, δεν γνώριζαν οι Δικαστές, όταν καταδίκασαν άδικα τον συγγενή τους. Τα στοιχεία που προσκομίσθηκαν, για να αναγνωρισθεί ότι οι Έξι είχαν καταδικασθεί άδικα, ήσαν τα εξής:

1). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατά το χρόνο που ήταν Πρωθυπουργός της χώρας (1929-1932), είχε στείλει το 1929 επιστολή στον αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος Παναγή Τσαλδάρη, στην οποία σαφώς, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Δύναμαι να διαβεβαιώσω υμάς κατά τον πλέον κατηγορηματικόν τρόπον ότι ουδείς των πολιτικών αρχηγών της δημοκρατικής παρατάξεως θεωρεί ότι οι ηγέται της πολιτικής, ήτις ηκολουθήθη μετά το 1920, διέπραξαν προδοσίαν κατά της χώρας».

2). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Βουλή σε αγόρευση του στις 31/3/1932 (Συνεδρίαση Ν') δήλωσε ότι: «Πρέπει δε να είπω ένα πράγμα βέβαιον, ότι από τους ανθρώπους εκείνους επί των οποίων εγένετο η εκτέλεση των αποφάσεων του Στρατοδικείου, ο αδικωτερον τυφεκισθείς είναι ο μακαρίτης Πρωτοπαπαδάκης. Φοβούμαι ότι η καταδίκη και η εκτέλεσις του ωφείλετο σαφώς εις μιαν ανδροπρεπή πράξιν, την οποίαν έκαμεν. Να προτίμηση δηλαδή να κόψη το χαρτονόμισμα εις δυο, παρά να αρχίσει να εκτυπώνη χαρτονομίσματα και να καταντήση την δραχμήν εις την τύχην του μάρκου. Θεωρώ ότι σπανίως προσεφέρθη τόσον μεγάλη υπηρεσία εις μίαν χώραν, όση εκείνη την οποίαν προσέφερε τότε ο Πρωτοπαπαδάκης».

3). Την επόμενη ημέρα ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε αγόρευση του επίσης στη Βουλή (Συνεδρίαση ΝΑ') δήλωσε ότι οι νεκροί (πρόκειται για τους Έξι): «.. εστερήθησαν την ζωήν των κατά εντελώς άνομον τρόπον».

4). Στα έγγραφα του Προέδρου της Ανακριτικής Επιτροπής Επιχειρήσεως Μ. Ασίας Κ. Μαζαράκη με ημερομηνίες 24/9/1923 και 18/10/1923 αναφέρεται, ότι πολλοί αξιωματικοί που είχαν διοικήσει στην Μ. Ασία μεγάλες μονάδες, όταν, μετά την δίκη, επέστρεψαν από την τουρκική αιχμαλωσία, δεν είχαν υποβάλει μέχρι τότε (14/9/1923) εκθέσεις περί των επιχειρήσεων της τελευταίας φάσης του πολέμου. Έτσι, όπως επισημαίνεται στα έγγραφα αυτά, ήταν αδύνατον η Επιτροπή να υποβάλει πόρισμα για το τι συνέβη εκεί, ακόμη και σε σχέδιο.

Τα παραπάνω έγγραφα συντάχθηκαν δέκα ολόκληρους μήνες μετά την Δίκη. Η πληροφορία που περιέχουν, ότι στην εποχή της Δίκης ήταν αδύνατον να είναι γνωστό το τι συνέβη κατά την κατάρρευση του μετώπου, θέτει σε αμφιβολία την αξιοπιστία του περιεχομένου του κατηγορητηρίου και των καταθέσεων των μαρτύρων κατηγορίας, άρα και την καταδικαστική απόφαση που στηρίχθηκε & αυτές.

5. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος με την στάση του μετά την Δίκη (1925 και μετέπειτα), αναγνώρισε επανειλημμένα με επίσημες δηλώσεις του την αθωότητα των κατηγορηθέντων. Υπενθυμίζεται ότι ότι ο Πάγκαλος ήταν Πρόεδρος της Ανακριτικής Επιτροπής, η οποία συνέλεξε το αποδεικτικό υλικό για να θεμελιωθεί η κατηγορία της εσχάτης προδοσίας κατά των Έξι. Κατά συνέπεια, οι σχετικές δηλώσεις του που, μεταξύ άλλων, περιείχαν την παραδοχή ότι η ανάκριση έγινε υπό την πίεση των περιστάσεων και ότι το πόρισμα της δεν ήταν τεκμηριωμένο με πειστικές αποδείξεις, έχουν ιδιαίτερη σημασία.. Γι' αυτό και ο Βασίλης Τζανακάρης παρατηρεί στο βιβλίο του "Δακρυσμένη Μικρασία" ότι «Ο Θεόδωρος Πάγκαλος απένειμε τη μεγαλύτερη δικαίωση για τους Έξι».

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παρατηρήσεις που διατύπωσε κατά την κατάθεση του ο Στρατηγός προς την Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής ((Ν.3398) το 1928 σε διάλογο με τον βουλευτή-μέλος της Επιτροπής Κ. Καλκάνη: «ΚΑΛΚΑΝΗΣ (βουλευτής, μέλος της Επιτροπής). Είπετε ότι τον Χατζανέστη εγνωρίζετε καλά, ότι ήτο τίμιος άν&ρωπος, ανδρείος και λέγετε ότι δεν επιστεύετε ότι θα κατέληγεν εις αυτά τα αποτελέσματα. Συνεπώς την πρύτασίν σας δεν την θεωρείτε σοβαράν και ότι δεν απεδίδετε σπουδαίαν σημασίαν εις το πόρισμα της Ανακριτικής Επιτροπής.

ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Εγώ έκαμα ανάκρισιν υπό ποίας περιστάσεις;

ΚΑΛΚΑΝΗΣ. Ώστε δεν ήσαν προδόται; 

ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Αναμφισβητήτως.

ΚΑΛΚΑΝΗΣ. Ώστε η εκβεσις της ανακριτικής επιτροπής δεν είναι δυνατόν να τους βαρύνη κατά τέτοιον τρόπον.

ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Βεβαίως».

Εξάλλου, σε αγόρευση του στη Βουλή των Ελλήνων στις 2 Φεβρουαρίου του 1925, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι «Η Επανάστασις του 1922 ... κατέληξε εις την σκληράν απόφασιν της θανατικής καταδίκης». Με απλούστερα λόγια: Η "Επανάστασις" επέβαλε στο Στρατοδικείο να λάβει την σκληράν απόφασιν της θανατικής καταδίκης των κατηγορηθέντων.

Στην ίδια αγόρευση του ο Θ. Πάγκαλος είπε ότι «Οι αντίπαλοι μας υπήρξαν ηθικοί και γενναίοι και είχαν το θάρρος να δώσουν λόγον των πράξεων των, ενώ ημείς προσπαθούμε να συγκαλύπτωμεν τας ευθύνας», για να γράψει αργότερα στα Απομνημονεύματα του: «Άνευ μίσους και άνευ πάθους με την λυδίαν λίθον της αμεροληψίας και του δικαίου ανά χείρας, προσεπάθησα να καταπνίξω το γουρουνάκι που έχομεν πάντες μέσα μας, για να εκθέσω με αντικειμενικότητα και αμεροληψίαν την αλήθειαν».

Φαίνεται, όμως, ότι η συστηματική παραποίηση και λογοκρισία που παρατηρείται στον χώρο της Ιστορίας δεν επέτρεψε μέχρι σήμερα στην κοινωνία, να μάθει, ποια είναι η "αντικειμενική και αμερόληπτη αλήθεια" στο θέμα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της Καταστροφής.

   Αξίζει να ερευνήσουμε βαθύτερα το πώς έγινε η μεταστροφή του Βενιζέλου και των συνεργατών του. που από κατήγοροι, έγιναν μάρτυρες υπεράσπισης των Έξι. Ήταν η εκτέλεση σοβαρή πράξη; Ήταν επιπολαιότητα; Ήταν πράξη κομματικής σκοπιμότητας: Η γνώμη του γράφοντος είναι, πως η μεταστροφή, μετά τόσα χρόνια, ήταν φυσική συνέπεια του γεγονότος, ότι εκείνοι, που μπορούσαν, ίσως, να αποτρέψουν την εκτέλεση, δεν τόλμησαν να το κάνουν, ενώ γνώριζαν ότι η πράξη αυτή ήταν άδικη και άνομη. Σχετικά, όπως προκύπτει από στιχομυθίες που έχουν δημοσιευθεί,. ο Βενιζέλος είπε στον συνεργάτη του Διομήδη, όταν αυτός προσπαθούσε να τον πείσει να ματαιώσει την εκτέλεση: «Αυτό θα ισοδυναμούς με τον πολιτικό μου θάνατο».

     Περισσότερο έκδηλη ήταν η διάθεση των Στρατοδικών. Δεν μπόρεσαν να κρύψουν την ταραχή τους για το απάνθρωπο έρνο που επιτελούσαν, να καταδικάζουν ανθρώπους, την στιγμή που γνώριζαν ότι ήσαν αθώοι. Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου έχασε την φωνή του, όταν διάβαζε από την έδρα την καταδικαστική απόφαση. Ο Επαναστατικός Επίτροπος έπεσε χάμω λιπόθυμος, όταν ανακοίνωνε την καταδικαστική απόφαση στους μελλοθάνατους. Χαρακτηριστικό είναι, ότι απόγονοι τους μου έχουν ζητήσει συγγνώμη γι' αυτό που έγινε.

Η μεταστροφή των ηγετών της "δημοκρατικής" παράταξης θα ήταν περισσότερο αποδεκτή από την κοινωνία, αν είχαν προβεί στην αναψηλάφηση της Δίκης. Αυτό, όμως, τότε, μπορούσε να γίνει μόνον από την Βουλή, όχι από την Δικαιοσύνη, για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω. Αλλά η Βουλή περιείχε (ακόμη και σήμερα περιέχει) βουλευτές, που δεν ήσαν διατεθειμένοι να δεχθούν το σφάλμα της παράταξης τους, οπότε μια πρόταση για Αναψηλάφηση δεν θα κέρδιζε την πλειοψηφία.

Οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τις οποίες αναγνωρίσθηκε η αθωότητα των Έξι, είναι δύο. Επειδή αποτελούν ένα κείμενο 240 σελίδων, δεν είναι δυνατόν να τις παρουσιάσουμε εδώ ολόκληρες. Γι' αυτό παραθέτουμε μόνον τα κύρια σημεία τους.

             

 ΑΠΟΦΑΣΗ 1533/2009

 

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ΐ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ «Συγκροτήθηκε από τους δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου,     Νικόλαο      Ζαΐρη,     Νικόλαο Κωνσταντόπουλο,      Παναγιώτη   Ρουμπή     και Κωνσταντίνο Φράγκο - Εισηγητή,   Αρεοπαγίτες. Με την παρουσία  και του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κυριάκου Καρούσου και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα.

Συνήλθε σε συμβούλιο στο Κατάστημα του την 1Ι Οκτωβρίου 2008 (συνεδρίαση ανοικτή στο κοινό), προκειμένου να αποφανθεί για την αίτηση του αιτούντος Μιχαήλ Πρωταπαπαδάκη του Αριστείδη, ο οποίος παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Νικόλαο Βασιλάτο, για Επανάληψη της Διαδικασίας της Δίκης και ακύρωση της από 15 Νοεμβρίου 1922 αποφάσεως του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών.

Στην συνεδρίαση αυτήν ο κ. Βασιλάτος παρουσίασε τα παραπάνω στοιχεία. Μάρτυρες υπεράσπισης είναι βέβαιο ότι, αν ζούσαν, θα ήσαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Θεόδωρος Πάγκαλος και οι υπόλοιποι που εκφράσθηκαν υπέρ της αθωότητας των Έξι, στις περιστάσεις που προαναφέραμε. Παρέστη και ο Μανώλης Γλέζος ως εν ζωή, αλλά σιωπηλός, μάρτυς, για να εκφράσει με την παρουσία του την πίστη του ότι ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης ήταν έντιμος πολιτικός και πιστός πατριώτης.

Μετά την ακροαματική διαδικασία, το Δικαστήριο εξέτασε τα παραπάνω αναφερόμενα καθώς και τα σχετικά επίσημα έγγραφα που κατατέθηκαν, και δέχθηκε ότι «αποκαλύφθηκαν μετά την καταδίκη του παππού του αιτούντος και των προεψημένων συγκατηγορουμένων του νέα γεγονότα και αποδείξεις άγνωστα στους δικαστές του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών, τα οποία σε συνδυασμό με εκείνα που είχαν προσκομισθεί στο εν λόγω Δικαστήριο, καθιστούν φανερό ότι οι ανωτέρω καταδικασθέντες (παππούς του αιτούντος και συγκατηγορούμενοι του) ήσαν αθώοι των αξιοποίνων πράξεων για τις οποίες είχαν κατηγορηθεί».

 

Κατ' ακολουθίαν των παραπάνω (Δια ταύτα), κατά την πλειοφηφήσασα γνώμη του Δικαστηρίου, καθίσταται φανερό, κατά την προεκτεθείσα έννοια του άρθρου 525 παρ. 1 αρ. 2 ΚΠοινΔ, που να εγγίζει την βεβαιότητα, ότι ο παττπούς του αιτούντος πρώην Πρωθυπουργός Πέτρος Πρωτοαπαόάκης και οι λοσιοί συγκαταδικασθέντες το 1922 με αυτόν στη «Δίκη των Έξι» πολιτικοί και στρατιωτικοί άνδρες ήσαν αθώοι των ανωτέρω εγκλημάτων εσχάτης προδοσίας της χώρας κλπ. για   τα οποία καταδικάσθηκαν αμετάκλητα σε θάνατο    και εκτελέστηκαν, και πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση».

Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 28/6/2009. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία, ήταν απαραίτητο να προχωρήσει το Δικαστήριο από το "πρέπει να γίνει δεκτή" στο "δέχεται την κρινομένη αίτηση". Για τον λόγο αυτόν παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Η Ολομέλεια έκρινε παμψηφεί, σύμφωνα με την εισήγηση του αντεισαγγελέα κ. Κονταξή, ότι η απόφαση του Τμήματος είναι ισχυρή, οριστική και αμετάκλητη, αλλά έπρεπε να συμπληρωθεί το "Διά ταύτα" από το ίδιο Τμήμα, πράγμα που έγινε με την απόφαση 1675/2010.

ΑΠΟΦΑΣΗ 1675/2010 *

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Συγκροτήθηκε από τους δικαστές Θεοδώρα Γκοϊνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο-Εισηγητή και Ανδρέα Ξυνό, Αρεοπαγίτες. Με την παρουσία και του Ανιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Τσάγγα και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα.

Συνήλθε σε Συμβούλιο στο Κατάστημα του στις 12 Μαίου 2010 (συνεδρίαση ανοικτή στο κοινό), προκειμένου να αποφανθεί για την αίτηση του αιτούντος Μιχαήλ Πρωτοπαπαδϋκη του Αριστείδη, κατοίκου Εκάλης Αττικής, ο οποίος παραστάθηκε στο ακροατήριο με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Νικόλαο Βασιλάτο, για Επανάληψη της Διαδικασίας που περατώθηκε αμετάκλητα με την από 15 Νοεμβρίου 1922 απόφαση του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών, και συμπλήρωση της υπ' αριθ. 1533/2009 απόφασης του Ζ' ποινικού τμήματος του Αρείου Πάγου.

Ο Αντεισαγγελέας κ. Νίκος Τσάγγας στην εισήγησή του προς το Ζ’ Ποινικό Τμήμα ζήτησε «να γίνει δεκτή η αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη του Αριστείδη, εγγονού του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, υπέρ του εκτελεσθέντος και κατ' επέκταση, σύμφωνα με το νόμο, υπέρ των λοιπών συγκατηγορουμένων του, επειδή υπήρξαν προφανώς αθώοι».Ακόμη, ο Αντεισαγγελεας, τονίζει, ότι οι καταδικασθέντες δεν ήσαν υπαίτιοι της καταστροφής, «αφού ο ελληνικός στρατός είχε αναλάβει έργο κατά πολύ ανώτερο των δυνάμεων του. Η δε από 15/11/1922 απόφαση του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών πρέπει να ακυρωθεί».Την αλήθεια αυτήν στηρίζει ο κ. Τσάγγας με μια αναδρομή στην Ιστορία και στην ανάμιξη των Μεγάλων Δυνάμεων στο Μικρασιατικό πόλεμο.

Στην συνεδρίαση αυτήν παρουσιάσθηκε και αίτηση Πολιτικής Αγωγής που υπέβαλαν οι Σύλλογοι Μικρασιατικών Προσφύγων. Με αυτήν ζητούσαν από τον Άρειο Πάγο να δεχθεί, ότι ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης προκάλεσε ηθική και υλική ζημία στους τότε κατοίκους της Μικράς Ασίας και για τον λόγο αυτόν να εγκρίνει την καταβολή εκ μέρους του Μιχαήλ Πρτοπαπαδάκη του συμβολικού ποσού των 10ευρώ προς τους Συλλόγους ως αποζημίωση. Η αίτηση αυτή δεν ήταν δυνατόν να γίνει δεκτή, πρώτον επειδή στηριζόταν στην απόφαση του Στρατοδικείου του 1922, η οποία είχε ήδη κατ’ ουσίαν καταργηθεί με την απόφαση 1533/2009, και δεύτερον, επειδή ο νόμος προβλέπει να υποβάλλονται τέτοιες αιτήσεις στην αρχική δίκη, δηλαδή σ’ εκείνην του 1922. Παρά ταύτα, το Δικαστήριο επέτρεψε την παρουσίαση της αίτησης "κατ' οικονομίαν", για να δείξει, άλλη μια φορά, την συμπάθεια του Κράτους προς το δράμα των θυμάτων της φοβερής τρανωδίας.

Κατόπιν αυτών το Δικαστήριο, κατέληξε στο παρακάτω συμπέρασμα (Δια ταύτα):

«ΑΠΟΒΑΛΛΕΙ την πολιτική αγωγή που ασκήθηκε ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, από το σωματείο με την επωνυμία «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΡΟΣΦΥΠΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ»,

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ τη συμπλήρωση της υπ' αριϋ, 1533/2009 αποφάσεως του Δικαστηρίου τούτου κατά το έλλειπαν διατακτικό (Δια ταύτα) αυτής, ΔΕΧΕΤΑΙ την από 20.1.2008 (με αριθ, πρωτ, 1349/2008) αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη του Αριστείδη, για επανάληψη της ποινικής διαδικασίας που περατώθηκε αμετάκλητα με την από 15 Νοεμβρίου 1922, χωρίς γνωστό αριθμό, απόφαση του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών, ΑΚΥΡΩΝΕΙ την παραπάνω απόφαση, και ΠΑΥΕΙ ΟΡΙΣΤΙΚΑ, λόγω παραγραφής, την ποινική δίωξη κατά των καταδικασθέντων με την άνω απόφαση

Από τα τέσσερα σημεία της απόφασης ιδιαίτερη σημασία έχει το τρίτο: Ακυρώνει την απόφαση του 1922. "Ακυρώνει" σημαίνει "εξαφανίζει". Με άλλα λόγια διακυρήττει: "Ξεχάστε την Δίκη του 1922, δεν υπάρχει. Ξεχάστε τα δήθεν εγκλήματα, δεν έγιναν". Η υπόθεση μπορεί να παρομοιασθεί με το κτίσιμο ενός κτιρίου, που δεν έγινε σωστά, και όταν ο κτίστης αντιλήφθηκε το λάθος, κατεδάφισε το κτίριο και το εξαφάνισε από τα θεμέλια. Η Δικαιοσύνη "έκτισε" την καταδίκη, η ίδια την "κατεδάφισε". Κανείς εκτός της Δικαιοσύνης δεν έχει αρμοδιότητα να επέμβει.

Αφού, λοιπόν, όλα έχουν διαγραφεί, δεν απομένει τίποτε για να παραγραφεί. Η αναφορά στην παραγραφή γίνεται για δικονομικούς λόγους. Η καταδίκη των Έξι ήταν άδικη, αφού αποδείχθηκε από τα νεότερα στοιχεία, πως δεν ήσαν προδότες.

 

    Η ΑΝΑΨΗΛΑΦΗΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

    Έχει λεχθεί ότι με την Αναψηλάφηση της Δίκης των Έξι, ο Άρειος Πάγος ανέτρεψε την Ιστορία. Πιο σωστό θα ήταν να λεγόταν ότι ο Α. Π. επιβεβαίωσε την Ιστορία, αφού το άδικο της καταδίκης και της εκτέλεσης τους έχει ήδη γίνει δεκτό από την Ιστορία. Εκείνο που ανέτρεψε το Ανώτατο Δικαστήριο είναι η παραποιημένη εκδοχή της Ιστορίας.    

                     

   Σχετικά έγραψε η Ιστορικός Κατερίνα Δέδε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ (31/10/2010): «Οι επιστήμονες ιστορικοί […] δεν υιοθέτησαν την εκδοχή ότι [οι Έξι] εκτελέστηκαν επειδή ήσαν προδότες. Η όλη διαδικασία καταγράφηκε κυρίως ως μια δίκη σκοπιμότητας, στηριγμένη στη σαθρή κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, η οποία οδήγησε στην προαποφασισμένη εκτέλεση των Έξι». 

     Η καταδίκη και η εκτέλεση έγινε, όχι επειδή ήσαν προδότες, αλλά επειδή το επέβαλαν ‘‘κάποιοι’’, για δικούς τους λόγους. Η καταδικαστική απόφαση του Στρατοδικείου του 1922, που υποστήριζε ότι οι Έξι ήσαν προδότες, αποτέλεσε θεμέλιο μιας παραποιημένης εκδοχής της Ιστορίας, Με την ακύρωσή της, γκρεμίσθηκε το θεμέλιο αυτό, και μαζί του ολόκληρο το οικοδόμημα της παραποιημένης Ιστορίας.

 

     OI ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ 

     Οι απόψεις της μειοψηφίας του Δικαστηρίου αφορούσαν μόνον σε διαδικαστικά θέματα, όχι στην αναγνώριση της αθωότητας των άδικα καταδικασθέντων. Οι αντιρρήσεις που πρόβαλαν ήσαν:

  α. Αφού δεν υπάρχουν τα επίσημα πρακτικά της προσβαλλόμενης δίκης, δεν είναι δυνατόν να γίνει αναψηλάφηση. Ας με συγχωρήσουν οι κύριοι Αρεοπαγίτες, αλλά η απαράδεκτη αμέλεια του Δημοσίου να φυλάξει οποιαδήποτε έγγραφα, δεν επιτρέπεται να στερεί τον πολίτη οποιουδήποτε δικαιώματός του.

  β. Έχει παρέλθει πολύς χρόνος από την διεξαγωγή της προσβαλλόμενης δίκης. Ναι, αλλά ο Νομοθέτης έδωσε το δικαίωμα της προσφυγής για Αναψηλάφηση σε συγγενείς των αδίκως καταδικασθέντων σε σχέση μέχρι δευτέρου βαθμού, δηλαδή έδωσε στους συγγενείς περιθώριο χρόνου δύο γενεών, πράγμα με το οποίο συμφωνεί ο χρόνος της υπόψη προσφυγής.

   γ. Οι δηλώσεις Βενιζέλου κλπ. δεν αποτελούν ‘‘νέα στοιχεία’’, αλλά είναι απλές εκτιμήσεις. Η άποψη αυτή μπορούσε να είναι αποδεκτή, αν οι δηλώσεις αυτές είχαν γίνει από τυχαία πρόσωπα σε τυχαίες περιστάσεις. Στην περίπτωσή μας, όμως, οι δηλώσεις έγιναν από επίσημα πρόσωπα, πρόσωπα που ήσαν σε θέση να γνωρίζουν καλά τα πράγματα και είναι καταγραμμένες σε επίσημα έγγραφα.

    Σε μορφή υστερογράφου, σημειώνουμε ότι η συντήρηση του Διχασμού, που επιφέρει η παραποίηση της Ιστορίας, θα περίμενε κανείς να καταδικάζεται ιδιαίτερα από εκείνους που ισχυρίζονται, πως ακολουθούν τις υποθήκες που άφησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Συμπεριφέρονται, όμως, αντίθετα προς αυτές, αφού οι υποθήκες του Βενιζέλου είναι να εξαλειφθεί ο διχασμός. Το διακήρυξε σαφώς όταν, σε αγόρευσή του στην Βουλή, ανέλαβε την ευθύνη για τον διχασμό και είπε: «τώρα πρέπει να εύρωμεν τρόπους δια να τελειώνει αυτό το πράγμα. Και είναι διάπυρος πόθος μου να ίδω, πριν κλείσω τα μάτια μου, η διαίρεσις την οποίαν εδημιούργησε η πολιτική μου, να έχει εξαλειφθεί».