ΑΦΗΡΗΜΕΝΑ ΕΜΒΛΗΜΑΤΑ, ΑΦΗΡΗΜΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΑ

        

Γράφει ο Θεόδωρος Λάσκαρης

Όπως όλα τα ανθρώπινα φαινόμενα, έτσι και η πολιτική υπόκειται στην διαδικασία του συμβολισμού. Έτσι, τα  διάφορα πολιτικά κόμματα, θέλοντας να μεταδώσουν την ουσία και την σύνοψη της πολιτικής τους ιδεολογίας, επιλέγουν ένα σύμβολο το οποίο γίνεται το έμβλημα του κόμματος. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα ενδιαφέρον φαινόμενο: ενώ παλαιότερα αυτά τα εμβλήματα απεικόνιζαν καθαρά, διακριτά, και πραγματικά αντικείμενα που είχαν συμβολική αξία, όπως για παράδειγμα μία δάδα, ένα σφυροδρέπανο, ένα στάχυ, έναν σταυρό  κλπ, στις ημέρες μας όλο και περισσότερα κόμματα υιοθετούν τον συμβολισμό της μοντέρνας-αφηρημένης τέχνης, θέτοντας ως εμβλήματα τους, αφηρημένα σχήματα ή απλούς χρωματικούς συνδυασμούς. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι πρόκειται για τον πολιτικό συμβολισμό της μετανεωτερικότητας: Τέλος στα σαφή και κατανοητά σχήματα, τέλος στην συγκεκριμένη απεικόνιση, τέλος στη Μορφή.

 

Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, η μετανεωτερικότητα χαρακτηρίζεται ακριβώς από αυτήν την ασάφεια και σύγχυση των κάθε είδους ρόλων (για παράδειγμα, του άνδρα και της γυναίκας, του μαθητή και του δασκάλου, του γάμου [μεταξύ ομοίων], κλπ), από το αόριστο, το  μη χειροπιαστό, το νεφελώδες, το υπόγειο και ασυνείδητο. Η επιλογή λοιπόν της αφηρημένης τέχνης στον σχεδιασμό των κομματικών συμβόλων δεν είναι καθόλου τυχαία. Όπως είχαμε γράψει σε προηγούμενο άρθρο του Θεόδοτου ο μεγάλος ιστορικός της τέχνης Hans Sedlmayr (1896-1984),  δίνει σημαντικές πληροφορίες για την προέλευση του ρεύματος της μοντέρνας τέχνης:« Oι αλλαγές πού, απ΄την αρχή της μοντέρνας τέχνης, παρήχθησαν σε αυτήν και μέσω αυτής, έχουν την σπουδαιότητα μιας επανάστασης• μιας επανάστασης που όμοιά της δεν είχε γίνει ποτέ έως τότε. Εξάλλου θα ήταν παράξενο εάν τα πράγματα πήγαιναν διαφορετικά σε μία εποχή, στην οποία όλες οι ζωτικές, πνευματικές και κοινωνικές σχέσεις ανατράπηκαν εκ θεμελίων, μόνον η τέχνη να έμενε ουσιαστικά ανέγγιχτη από αυτές τις ανατροπές. Αυτή η επανάσταση είναι ένα ολοκληρωμένο γεγονός. Ακόμη και εάν δεν εμβαθύνουμε στην ουσία του, φαίνεται αμέσως ότι αυτή σηματοδοτεί μία ρωγμή όχι μόνον με όλο το Ευρωπαϊκό παρελθόν αλλά γενικά με όλο το παρελθόν της τέχνης. Οι υπέρμαχοί της το γνώριζαν καλά, το αναγνώρισαν, το επιθύμησαν, το προκάλεσαν, και, μέσα στην ευφορία της παγκόσμιας επανάστασης, το διακήρυξαν ανοικτά «Πρέπει όλα να ξαναρχίσουν από το μηδέν» (Le Corbusier). «Εμείς είμαστε οι καταστροφείς της Ευρώπης». (Aragon, ένας απ' τους πατέρες του σουρεαλισμού.)». Η μοντέρνα τέχνη σηματοδότησε λοιπόν, την καταστροφή του παλαιού κόσμου και των αξιών που αυτός ο κόσμος είχε δημιουργήσει.

Αλλά, ειδικά η αφηρημένη τέχνη, ανέλαβε και έναν άλλο ρόλο: Να αλλοιώσει εις βάθος, μέχρι την τελική καταστροφή, τις 'Μορφές': Στην  έννοια της "μορφής" είχε αποδοθεί  τεράστια οντολογική σημασία ακόμη από την εποχή του Πλάτωνα, και φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι η κλασσική φιλοσοφία απέδωσε τόση σημασία στην αρμονία και το κάλλος των «μορφών». Ο λόγος για τον οποίο η αφηρημένη τέχνη στράφηκε ενάντια στην 'μορφή', ήταν για να επιτευχθεί η οντολογική διάλυση (dissolution), να επικρατήσει το απροσδιόριστο, να ταυτιστεί το αρσενικό με το θηλυκό, το κάτω με το πάνω, το νόμιμο με το παράνομο, το λογικό με το παράλογο, με άλλα λόγια να επέλθει : το γνωστικό πλήρωμα.

Όπως ήταν φυσικό, αυτά τα 'σημεία των καιρών' δεν ήταν δυνατόν να μην επηρεάσουν τα σύμβολα των κομμάτων, μια που τα ίδια τα κόμματα είναι οι θεσμοθετημένοι  φορείς του γνωστικού διαλυτικού ρεύματος.

Ακόμα βέβαια ένας σοβαρός λόγος για αυτή τη μετατροπή τω συμβόλων των διαφόρων κομμάτων είναι ασφαλώς και η πλήρης αποιδεολογικοποίηση πολλών από αυτών. Μπορεί για παράδειγμα κάποιος να προσδιορίσει ποιά είναι η διαφορά μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας σε οποιοδήποτε θέμα; Προφανώς όχι.

Το παλιο και το νέο σύμβολο των Tories, από τον πυρσό σε κάτι που μοιάζει με δέντρο

Ας δούμε όμως τι γίνεται και εκτός ελλάδος. Υπάρχουν διαφορές στη πολιτική του κατ' όνομα μονο Συντηρητικού κόμματος της Βρετανίας και του Εργατικού; Πριν λίγες μέρες ο υποτίθεται συντηρητικός πρωθυπουργός της Βρετανίας, David Cameron, προτίμησε να χάσει εκατομμύρια ψηφοφόρους του από το να αρνηθεί να υποστηρίξει τη νέα αριστερή 'σταυρο'φορία, τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων. Όχι μόνο τον νομιμοποίησε, αλλά έφθασε και στο σημείο να πει πως αυτό «θα ισχυροποιήσει τη βρετανική κοινωνία» και πως δεν καταλαβαίνει γιατί αντέδρασαν και οι ψηφοφόροι του. Κάτι που ακόμα και οι Εργατικοί θα είχαν με δυσκολία εκστομίσει.

Τα κόμματα λοιπόν πλέον μετατρέπονται σε έναν άμορφο πολιτικό χυλό που απλά ακολουθεί τις εντολές που τους δίνονται από τα γνωστά-άγνωστα σκοτεινά κέντρα που προωθούν την αποσύνθεση, την διάλυση κάθε θεσμού και οδηγούν τον άνθρωπο στη μεταβολή του σε έναν άχρωμο και χωρίς ταυτότητα καταναλωτή, δούλο των απολαύσεων.

Πάντως,  εάν το κόμματα της  μετανεωτερικότητας αποφάσιζαν να αποδεχθούν ένα κοινό έμβλημα, τότε το πιο κατάλληλο θα  ήταν αυτό με την  φωτογραφία του Werner Karl Heisenberg: ο φυσικός επιστήμονας που ανακάλυψε την 'αρχή της απροσδιοριστίας'.